مبانی نظری تعاریف،مولفه ها وسبک های حل مساله

توضیحات :

مبانی نظری تعاریف،مولفه ها وسبک های حل مساله دارای 53 صفحه در قالب Word قابل ویرایش.

بخشی از متن:

خلاصه ای از کار:

تعریف مسأله

مسأله عبارت است از تعارض یا تفاوت بین موقعیت موجود و موقعیت دیگری که فرد می‌خواهد بدان دست یابد(گلاور و برونیگ[1]، به نقل از خرازی، 1383،ص 213). در حقیقت هنگامی که فرد با موقعیتی رو به رو می‌شود که از طریق اطلاعات و مهارت‌هایی که دارد نمی‌تواند سریع به آن موقعیت پاسخ مناسبی دهد، با یک مسأله رو به رو است(سیف، 1381، ص554)

................

تعریف حل مسأله و کاربرد‌‌های ‌آن

"زندگی سراسر حل مسأله است". این جمله عنوان کتابی است از کارل پوپر[2]، یکی از بزرگترین فیلسوفان علم در قرن بیستم. وی حل مسأله را نه تنها رسالت علم بلکه اجبار زندگی می‌دانست وآدمی را ناگزیر از رویارویی دائمی با مسائل گوناگون و تلاش برای حل آن‌ها(پوپر، 1994؛ ترجمه خاجیان، 1383).

.............

مؤلفه‌‌های ‌حل مسأله

از نظر دزوریلا و نزو(1990؛ نقل از پشتیبان،1386) حل مسأله از دو مؤلفه تشکیل یافته است: ‌‌‌‌‌جهت‌گیری به مسأله و مهارت‌‌های ‌حل مسأله. ‌‌‌‌‌

جهت‌گیری به حل مسأله

جهت‌گیری به مسأله مؤلفه انگیزشی توانایی حل مسأله را تشکیل می‌دهد. به عبارت دیگر مجموعه پاسخ‌‌های ‌شناختی- هیجانی- رفتاری تعمیم یافته‌‌‌ای است‌‌‌‌‌، که فرد آن را به موقعیت مشکل‌دار کنونی منتقل می‌کند. این مؤلفه از تجارب مربوط به حل مسأله در گذشته ناشی می‌شود. جنبه‌‌‌ی شناختی این مجموعه در برگیرنده‌‌‌ی متغیرهایی مانند ارزیابی مسأله، اسنادهای علی و انتظارات کنترل شخصی است. جنبه‌‌‌ی هیجانی بر حالات عاطفی مانند اضطراب، خشم و افسردگی متمرکز است و بخش رفتاری به تمایلات گرایش- اجتناب اشاره می‌کند(دزوریلا و شیدی، 1992؛ نقل از پشتیبان‌‌‌‌‌،1386).

..............

مهارت‌های حل مسأله

بدل و لناکس (1997) هفت اصل راهنمای حل مسأله را ایجاد کرده‌اند و پیروی از این اصول، احتمال موفقیت‌آمیز حل مسأله را افزایش می‌دهد و از راهبرد‌‌های ‌خودشکنانه جلوگیری می‌کند.

1 – مشکلات طبیعی هستند: پذیرفتن این موضوع که مشکلات بخش مهمی از زندگی طبیعی هستند، مهم است. داشتن مشکل «بد» نیست و وجود آنها نشانه ضعف نیست. قبول مشکلات به مردم کمک می‌کند تا درباره خودشان بیشتر پذیرا و کمتر دفاعی باشند.

.......

سبک‌‌های ‌حل مسأله

کسیدی و لانگ (1996) شش سبک را برای حل مسأله در نظر می‌گیرند که عبارتند از: درماندگی یا بی‌یاوری، مهارگری در حل مسأله، اعتماد به توانایی در حل مسأله، سبک اجتناب، سبک گرایش و سبک خلاقیت.

.............

- سبک‌ حل مسأله به شیوه اسپیواک و شوره

اسپیواک و شوره[3] رویکرد حل مسأله را شامل روش‌های زیر می‌دانند:

• تمرکز بر فرایندهای تفکر که زیربنای حل مسأله‌ی بین فردی است.

......................

سبک‌ حل مسأله به شیوه اکتشافی

یکی دیگر از سبک‌های حل مسأله شیوه روش‌مند یا اکتشافی[4] می‌باشد. شیوه‌های روش‌مند مسیر مطمئن و از پیش طراحی شده‌ای برای رسیدن

..........

روش کاهش تفاوت

یکی از روش‌های معمول حل مسأله، به ویژه در زمینه‌ها و موارد ناآشنا، روش کاهش تفاوت‌های وضعیت فعلی و وضعیت نهایی یا هدف مسأله، است. در این روش، حل‌کننده‌ی مسأله تلاش می‌کند هرچه بیشتر مسأله را شبیه حالت نهایی آن

...........

روش تحلیل وسیله- هدف

روش پیچیده‌تری که در انتخاب هدف‌های میانی برای رسیدن به هدف نهایی به کار می‌رود روش تحلیل وسیله- هدف نام دارد. فرد در این روش فاصله‌ی هدف نهایی تا وضعیت کنونی مسأله را تحلیل می‌کند و وسایل و راه‌هایی را که می‌تواند موجب کاهش فاصله‌ی مزبور گردد مطالعه و انتخاب می‌نماید. این روش مبتنی بر راه‌کارهای زیر است:

........

روش کار معکوس

یکی از روش‌های مفید برای حل پاره‌ای از مسایل، روش کار معکوس از طرف هدف یا پاسخ مسأله به عقب است. از این روش به ویژه می‌توان برای پیدا کردن راه اثبات مسایل ریاضی استفاده کرد. کلید اصلی روش کار معکوس تجزیه‌ی هدف اصلی به مجموعه‌ای از هدف‌های فرعی است که حل آن منجر به رسیدن به هدف اصلی می‌شود. حلال مسأله هریک از این هدف‌های فرعی را به طور مستقل حل می‌کند تا به حل نهایی برسد. این روش زمانی به مشکل برخورد می‌کند که حل یکی از هدف‌های فرعی مانع حل هدف دیگر گردد. در این صورت باید ترتیب حل هدف‌های فرعی را به نحوی تنظیم کرد که با چنین مشکلی برخورد نشود. (نیول و سیمون،[5] 1972)

...........

روش استفاده از تمثیل

یکی دیگر از روش‌های مهم حل مسأله استفاده از تمثیل است. در این روش حل‌کننده‌ی مسأله از راه حل یک مسأله کمک می‌گیرد تا به عنوان راهنمای عمل، مسأله دیگری را حل کند. در ریاضیات اغلب از روش حل یک مسأله ریاضی برای حل مسائل مشابه استفاده می‌شود. در این صورت هدف فرعی حل‌کننده‌ی مسأله انتقال مراحل حل نمونه‌ی اصلی به مسأله‌ی جدید است. استفاده از تمثیل گرچه می‌تواند خیلی مفید باشد ولی به کارگیری آن نیاز به دقت نظر دارد. بعضی افراد نمی‌توانند به راحتی و سرعت به امکان استفاده از تمثیل پی ببرند و راه حل یک مسأله را به مسأله دیگر منتقل سازند،

.........

سبک حل مسأله به شیوه خلاقانه

خلاقیت و راز پرورش آن غاز شد (سلیمانی، 1381). منظور از تفکر خلاق نوعی از تفکر است که منجر به دیدگاه های جدید، رویکردهای نو ظهور، دورنماهای تازه و راه‌هایی جدید برای فهم ودرک اشیاء و موقعیت‌ها می‌شود(فاسیونی[6]، 2006). تفکر خلاق از پیچیده‌ترین و عالی‌ترین جلوه‌های اندیشه انسان است(موریس،[7] 2006).

........

فرایند حل خلاقانه مسأله

فرایند حل خلاقانه مسأله از دو دیدگاه آسبورن- پارنز و ایساکسن - تری‌فینگر آورده در زیر به طور مختصر آورده شده است.

.........

فرایند حل خلاقانه مسأله آسبورن- پارنز[8]

در واقع حل خلاقانه مسأله یا CPS را می‌توان یک فرآیند، روش، یا سیستم برای مواجهه با مسأله و به دست آوردن راه حلی مؤثر و خلاق دانست. فرآیند حل خلاق مسأله‌ای که در این پژوهش به کار رفته است، مدل اسبورن- پارنز است که شامل شش مرحله است:

..........

فرایند حل خلاقانه مسأله ایساکسن – تری‌فینگر

در طی پنج دهه‌‌‌ی گذشته، بسیاری از محققان و طراحان، انواعی از مدل‌ها و رویکردهای متفاوت به حل خلاقانه ‌‌‌‌‌مسأله[9] را در محیط‌‌های ‌متفاوتی مثل دانشگاه‌ها، مدارس، مراکز تجاری بزرگ و کوچک و شماری از ارگان‌ها ، ارائه کردند. در تاریخچه روان‌شناسی، جامعه شناسی، آموزش و پرورش، یا آموزش و توسعه سازمانی، عبارت رایج حل خلاقانه ‌‌‌‌‌مسأله جهت توصیف بسیاری از مدل‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

...........

[1]. Glover & Bruning

[2]. Karol Popper

[3]. Spivak & Shure

[4]. Algorithmic

[5]. Newell and Simon

[6]. Facioni

[7] . Morris

[8]. Osborn &Parnes

[9]. Creative Problem Solving