تحقیق بررسی عوامل موثر بر علاقه مندی دبیران مقطع ابتدایی در روی آوری به اقدام پژوهی

تحقیق تحقیق بررسی عوامل موثر بر علاقه مندی دبیران مقطع ابتدایی در روی آوری به اقدام پژوهی در حجم 118 صفحه و در قالب word و قابل ویرایش و با قسمتی از متن زیر:

مقدمه :

از اواخر دهه 1970 پیشرفت علوم روانشناسی،جامعه شناسی و تعلیم وتربیت  و همچنین  نیازهای اجتماعی،فرهنگی،و سیاسی جامعه ،آموزشگران را نسبت به کفایت تحقیقات کمی صرف در رابطه با مسائل آموزشی دچار تزلزل کرده است .اکنون در حقیقت جایی بین نظریه و عمل یا به عبارت دیگر مرتبط نبودن تحقیق با نیاز های ملموس   معلمان و دست اندر کاران  آموزشی  تدریجا بارزتر شده است.معلمان روز به روز بیشتر نگران عدم ارتباط تحقیقات آموزشی با دنیای واقعی تدریس هستند.

به گفته سانفورد(1970) دلبستگیهای محققان و کارورزان کاملا متفاوت هستند. مثلا ممکن است که محقق به امید تشویق و جایزه از جانب دوستان دانشگاهی خود به تحقیق بپردازد و یا آنکه با سیاستگذاران برای تجویز عمل مناسب همداستان شود و در نتیجه علایق معلمان و محققان  الزاما بر هم منطبق نباشند .هری ولکات (1997)در کتاب خود تحت عنوان "معلمان در مقابل تکنو کراتها" این موضوع را به صورت گسترده ای مورد بررسی قرار میدهد. او در پروژه تحقیقاتی به وجود یک "رابطه دو نیمه" بین معلمان از یک سو و محققان دانشگاهی  و مسئولان اجرایی آموزش و پرورش  از سوی دیگر اشاره میکند.در نتیجه معلمان نیاز مبرمی  را نسبت به تحیقات مبتنی بر"توسعه حرفه ای" خود احساس می کنند. از این رو  تحقیق عمل آموزشی که در آن معلم به عنوان محقق نقش اساسی را ایفا می کند ،می تواند جنبه هایی از این نیاز را برآورده سازد .از سوی دیگر، از دید گاه شوآب (1996) علاقه به "برنامه درسی کاربردی" رو به فزونی است و معلم یا کارورز  می تواند بیشترین نقش را در توسعه  این برنامه آموزشی داشته باشد. چرا که او در صحنه مرکزی فرایند تحقیقات آموزشی قرار می گیرد و ادراک وی . درک عمل آموزشی ،نقش اساسی  را پیدا کند.(گویا،زهرا،1372ص1-10).

با در نظر گرفتن  نیاز های ملموس  که  در مورد  تحقیقات آموزشی ذکر شد  تحقیق عمل که دورنمای  روشنی را به جامعه  آموزشی نشان داد جان تازه ای به خود گرفته است .شایان ذکر است که در همین ارتباط  بخصوص در پروژه تدریس فورد  را که بین سال های 1973الی 1976 و تحت سرپرستی جان الیوت در انگلستان  به اجرا درآمد باید نقطه عطفی  در احیای دوباره روش تحقیق عمل آموزشی دانست . این پروژه که  ابتدا در مرکز تحقیقات کاربردی برای تعلیم وتربیت در دانشگاه "انگلیای شرقی" آغاز شد معلمان را به بکارگیری روش تحقیق عملی مشارکتی در حرفه معلمی به خصوص در قسمت گرایشات اصطلاحا در جستجو و کشف درگیر تدریس و یادگیری کرد. پروزه مورد بحث  از اندیشه خود ناظری معلم که مبتنی بر نظر استن هوس (1981و1975)در مورد "معلم محقق"ومعلمی به عنوان یک حرفه توسعه  یافته بوده است. او تحقیق عمل در کلاس را در انستیتوی  تعلیم وتربیت کمبریج بنا نهاده که این شبکه به انتشار یک بولتن نیز میپردازد(گویا،زهرا،1372ص1-10)

دور ماندن معلمان  از میدان های پژوهشی ،آنان را به نظاره گران منفعل  تبدیل میکند که نمیتوانند  از خلاقیت ها و توانائیهای  بالقوه خود  بدرستی  و در حد کفایت بهره ببرند . متاسفانه تاکنون به دلیل نگرش ها و رویکردهای پژوهشگران دانشگاهی  معلمان نیز پذیرفته اند که پژوهش کار نخبگان دانشگاهی ،و آموزش و تدریس کار معلمان است و این دو مقوله  جدا از هم می باشند(قاسمی پویا،1383،ص21)

معلمان بدون تکیه برپژهش  قادر به توسعه مهارت های حرفه ای نخواهند بود . با استفاده از پژوهش ،تجربه های زیادی در معرض نقد قرار میگیرد و تصمیم گیری های آگاهانه ،میسر میشود.پژ.هش به معلمان کمک میکند  تا نیاز به تغییر و بهبود را ادراک کنند،تغییر ثمر بخش را سامان دهند و تاثیر اعمال آنرا بر تدریس اندازه گیری کنند(ساکی،1383،ص79)

اقدام پژوهی (پژوهش درعمل)رويكردي سازنده در جهتگسترش توانائيها ي كارورزان در عرصه هاي مختلف شغلي است.در حوزه آموزش و پرورش نيز اين انديشه گامي اساسي در جهت اصلاح و بهبود محسوب مي شود كه با تكيه بر توانايي هاو مشاركت عمومي به ثمر مي رسد با اين رويكردهمه كاركنان  مي توانند به عنوان عنصري سازنده و فكور در جهت شناسايي مسائل و حل آنها در محيط هاي آموزشي سازماندهي و به كار گرفته شوند(ساكي ، 1383ص10).

آنچه بايد مورد تاكيد قرار گيرد ، پرداختن به موضوع اقدام  پژوهی به عنوان عنصري اساسي در ميان ساير عناصر سازنده شغل معلمي است مبالغه گويي در خصوص ماهيت و اثرات اقدام  پژوهی يا ترويج آ ن بدون توجه به ساير عناصر و مهارتهاي شغل معلمي مي تواند  موجب بد فهمي  در خصوص موضوع شده  مارا در دستيابي به اهداف واقعي آن  با دشواري مواجه سازد. اقدام  پژوهی هم مثل  ساير فرصت هاي علمي به معلمان كمك مي كند كه  پديد ه هاي پيرامون خود را واقع بينانه تر مشاهده كنند، در خصوص آنها تامل نموده و براي بهبود وضع آنها تلاش نمايند.

 

 

1- بیان مساله

عامل بسیا رمهم و اساسی  برای رشد  وشکوفایی آموزش و پرورش و همچنین تربیت نسل جدید که سازنده اجتماع است پژوهش می باشد. و هیچ تصمیم وبرنامه فراگیری نباید قبل از تایید صحت آن از طریق تحقیق به مورد اجرا در آید (علاقه بند،1364،ص120)

گی (1990) پژوهش در آموزش و پرورش را کاربرد منظم روشهای علمی به منظور مطالعه مسائل ومشکلات آموزشی تعریف کرده است و پژوهشهای علمی را فرآیندی منظم وکنترل شده در خصوص روابط اجتماعی میان پدیده ها ورویدادها تعریف می کند که هدف آن شناسایی نقاط کور  وموقعیتهای مبهم ونامشخص وکشف حقایق است. ( به نقل از سعادتی، 1377)

در دنیای امروز که رشد علم وتکنولو ژی از عناصر مهم پیشرفت وتوسعه در همه ابعاد اقتصادی ، فرهنگی ،اجتماعی و.. به حساب می آید، نهادها ونظامهای آموزشی وپژوهشی نقشی بس عظیم وپر اهمیت دارند . آموزش وپرورش بعنوان یک نظام پویا ،هوشمند وهدفمند بطور عام .معلمان بطور خاص در این راستا دارای نقش عمده ای چون تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه ، ترویج واشاعه دانش ، گسترش تحقیق وتتبع وزمینه سازی برای توسعه کشور دارند وتحقق این اهداف، وسواس علمی – پژوهش خاصی را می طلبد.حال با توجه به نقش اساسی  ومهم معلمان  د رنظام تحقیقاتی کشور باید گفت که متاسفانه یکی از کلیدی ترین ومهمترین ضعف های نظام تحقیقاتی کشور دراین واقعیت نهفته است که معلمان صرفاً در نقش آموزش خود تجلی یافته اند ومحدود شده اند. حال آنکه در جهان امروز منطق آموزش صرف را به هیچ روی نمی توان به ذهن متبادر ساخت.از سوی دیگر وضعیت تحقیقات در بین معلمان ، بخصوص در زمینه علوم تربیتی با تضعیف ونقصان بیشتری همراه است.اهمیت تحقیق در این زمینه آنگاه بیشتر لمس می شودکه نقش این دسته علوم در زندگی انسان وتکامل سعادت او ونیز تحول وسازندگی جامعه در ابعاد مختلف بررسی کنیم،چرا که محور وموضوع تحقیقات در این زمینه انسان است.(ستار،1377)

در اقدا م پژوهی پژوهشگران تلاش می کنند وضعیت نامطلوب یا نامعین موجود رابه وضعیت مطلوب یا مطلوب یا معین تغییر و هدف ازاین کار بهسازی امور و اثربخش کردن آن است.در این نوع تحقیق عمل محور اساسی می باشد.(قاسمی پویا،1382،ص9)

اقدام پژوهی در زمره  روشهای تحقیق توصیفی  است و هدف این دسته از پژوهش های آموزشی،توصیف شرایط یا پدیده های مربوط به نظام آموزشی می باشد.با استفاده از اقدام پژوهی  می توان موقعیت های  نامعین  ملموس مربوط به اقدام ها و عملیات آموزشی را مشخص کرد.ودر بهبودی آن کوشید.این نوع تحقیق می تواند بازخوردهای لازم برای بهبود واحد های آموزشی ،فرایند یاد دهی-یادگیری و نیز ارزیابی آموخته ها را فراهم آورد(سرمد و همکاران،1385ص84-85)

 

نقش فعالیتهای پژوهشی در بهبود کیفیت تعلیم وتربیت  در کلیه سطوح وابعاد بر هیچیک از دست اندر کاران و از جمله معلمان پوشیده نیست ،باتوجه به جدید بودن موضوع اقدام پژوهی معلمان در این تحقیق سعی شده است عوامل مهم مؤثر بر اقدام پژوهی شناسایی شود. .بنابراین تحقیق مورد نظر بر آن است که الف: عوامل مؤثربر علاقه مندی  معلمان به اقدام پژوهی، را که بعنوان یکی از محوریترین مباحث آموزش وپرورش کشور است  مورد بررسی قرار داده ومشخص کند که چه عوامل عمده ای باعث  ایجاد انگیزه در معلمان برای اقدام پژوهی مي شود؟ ب :چه راههایی برای ارتقاء انگیزه در جهت اقدام پژوهی می تواند وجود داشته باشد؟

 

- اهمیت وضرورت تحقیق:

 هدف نهایی اقدام پژوهی بهبود وبهسازی اوضاع آموزشی وافزایش رغبت دردانش آموزان وبالا بردن سطح علمی وتوسعه روشهای متنوع تدریس ومهارتهای حرفه ای معلمان است. به این سبب وجود معلمان اهل دانش وپژوهنده این مهم را بر آورده خواهد کرد .( صدیق میر عظیمی ، 1385)

کرت لوین در مورد اهمیت تحقیق وعمل می گوید : « نه عمل بدون تحقیق و نه تحقیق بدون عمل » اومعتقد بود که اگر تحقیق نتواند فایده علمی داشته باشد آن تحقیق ناکافی است واگرما در فعالیتها یمان تحقیق را در نظر نگیریم ، از طرفی تحقیق انجام دهیم و به آن عمل نکنیم ونتوانیم آن را به کار بندیم ،آن تحقیق وعمل نتایج مناسبی را به بار نخواهدآورد .(وارما ،1999،ترجمه عمودزاد مهدیرجی،1384).

اگر معلم به پژوهش بپردازد ، به نتايج و كاربرد آن احساس تعلق خاطر مي كند. او ضمن پژوهش رشد مي كند ، چاره ياب مي شود و بدين ترتيب ، نوآوري و نوجواني اشاعه يابد(قاسمي پويا ، 1381 ).

وقتي معلمان در مورد كار خود به پژوهش مي پردازند ، تصميم گيرنده هايی مستقل تر و در نتيجه، انتخاب گران بهتری مي شوند(بيشاب، 1377)

به درستي گفته اند كه نخست پژوهش ، سپس برنامه ريزي و اقدام . گرچه اين سخن در تمام عرصه هاي اجتماعي و اقتصادي صدق مي كند و ترديدي در ضرورت و اهميت آن نبايد به خود راه داد ، اما در تعلیم  و تربيت ، اين موضوع ، ، اهميتي دو چندان پيدا مي كند. از آنجا كه موضوع تربيت و خود تربيت كنندگان همواره در حال  تغيير و دگرگوني اند، و از طرف دیگر نيز جامعه و محيط تربيت پيوسته در تحول است ، براي برنامه ريزي و بهسازي فرآيند ياددهي – يادگيري ، پژوهش توسط چه كساني براي اين مقصود مناسب است ؟ آيا پژوهش هايي كه تاكنون توسط دانشگاهيان يا ديگر فرهيختگان تعليم و تربيت در عرصه هاي گوناگون انجام گرفته است براي اين منظور كافي و مناسب است ؟ وقتي مي پرسيم توسط چه كساني ، ممكن است پرسيده شود آيا غير از پژوهشگران دانشگاهي و سنتي كسان ديگري نيز مي توانند يا بايد به اين امر مشغول گردند، پاسخ همه ي اين پرسش ها در اين نهفته است كه گر چه پژوهش هاي دانشگاهي و سنتي در زمينه ها و موقعيت هاي متعدد دست آوردهايي داشته اند ، اما به دلايل گوناگون نتوانسته اند به گونه اي اثر بخش مسائل مبتلا به معلمان و مديران و ديگر دست اندر كاران در كلاس و مدرسه را به درستي پاسخ گويند و براي كاهش اين كاستي ها  و به منظور بهسازي و اثر بخش ساختن فرآيند ياد دهي – ياد گيري برخي از انديشه گران رويكرد معلم پژوهنده با روش پژوهش در عمل را پيشنهاد كرده و استدلال كرده اند چون در نهايت يافته هاي پژوهش توسط خود معلم به كار گرفته خواهد شد پس چه بهتر كه خود وي به پژوهش  بپردازد و عمل تربيتي خود را با پژوهش همراه سازد. در چنين رويكردي معلم به طور مستقيم و متفكرانه وارد چرخه ي پژوهش مي شود و عمل آموزشي خود را شخصا و به ياري همكاران خود مورد پژوهش قرار مي دهد. در چنين رويكردي ضمن مفيد واقع شدن يافته ها كه برخاسته از مسائل مستقيم و فوري و ضروري معلمان است ، خود معلم بالنده شده و رشد مي يابد و بينش و انديشه ي علمي در بدنه ي آموزش و پرورش زنده فعال مي شود . .(قاسمي پويا  ، 1379(