هم سنجی اثر بخشی زوج درمانی هیجان مدار وزوج درمانی شناختی – سیستمی گاتمن بر تعادل عاطفه

مقدمه

             ازدواج به مثابه نوعی  رویداد گذار  در  چرخه زندگی  به شمار  می رود و همسر شدن یکی از پیچیده ترین و مشکل ترین گذر  های  چرخه زندگی  است(باگاروزی  به نقل از میمندی،رفاهی، حسن زاده و بخشانی،1393). هماهنگی  و ناهماهنگی  زناشویی از  عمده ترین و چالش برانگیز ترین مفاهیم در  حیطه علم مشاوره می  باشد، هماهنگی  زناشویی  مترادف باکیفیت روابط زوج ها، رضایت زناشویی  و سازگاری  زناشویی است و ناهماهنگی  زناشویی مترادف با تعارضات زناشویی می باشد(میمندی  وهمکاران،1393)، با توجه به افزایش  روز افزون تعارضات و مشکلات زناشویی و در پی  آن افزایش  آمار  جدایی  این مساله باعث  شکل گیری الگوهای  درمانی  بسیاری شده است در  حوزه روانشناسی  کابردی  رویکرد های  گوناگون زوج درمانی با هدف کاهش  تعارضات زناشویی و آشفتگی  ارتباط بین زوج ها به وجود آمده اند یکی از این رویکرد ها زوج درمانی  هیجان مدار است ،از دیدگاه زوج درمانی هیجان مدار[1] آشفتگی هاي زناشویی همراه حالت فراگیر از عاطفه منفی[2] و آسیب هاي دلبستگی ایجاد می شود و ادامه پیدا می کند(میلر،چاگلین و هاستون[3]،2002 ). این عواطف الگوهاي خشک[4] و محدودشده اي[5] از تعاملات را برمی انگیزند، چیزي مانند: تو انتقاد میکنـی، مـن کنـار میکشـم. یـک آسـیب دلبسـتگی زمـانی اتفـاق میافتد که یکی از دو طرف انتظاراتی را که دیگري براي آرامش و مراقبت دارد نقـض می کنـد. آسـیب دلبستگی با کنار کشیدن یا حضور نداشتن در لحظات نیاز مبـرم مشـخص می شـود. ایـن واقعـه ي آسـیب زا رابطه را ناامن می کند و این ناامنی به یک سري چرخه هاي تعامل منفی بین زوجین منجر می شود که اگر به آن توجه نشود، می تواند باعث افزایش تنش هاي زناشویی بسیار شدید شود(جانسون[6]،2004)

در خانواده درمانی هیجان مدار فرض می شود ناهماهنگی  زناشویی (تعارض در زندگی زناشویی) زمانی اتفاق می افتدکه همسران قادر به ارضاي نیازهاي دلبستگی یکدیگر براي ایمنی، امنیت و رضایت نیستند، به عبارت دیگر روابط آشفتۀ زناشویی، نشان دهنده شکست زوجین در برقراري رابطه هاي همراه با الگوي دلبستگی ایمن است، بر این اساس زوج درمانی هیجان مدار با تمرکز بر رابطۀ عاطفی زوجین به رفع مشکلات آنها می پردازد. زوج درمانی هیجان مدار سبب بهبود الگوهاي ارتباطی زوجین می گردید و از آنجایی که ارتباط، یکی از مولفه هاي اصلی در بهبود کارایی خانواده است، برقراري ارتباط درست و صحیح، صمیمیت عاطفی و هیجانی زوج ها را افزایش می دهد. اگر زوجی بتواند با روش هاي درست ارتباط برقرار کند، نه تنها ارتباطات موثري با هم خواهندداشت بلکه صمیمیت بین آنها نیز افزایش مییابد. از طرفی افزایش صمیمیت و همراهی عاطفی زن و شوهر، حساسیت آنها را نسبت به هم بالا برده، در نتیجه باعث می شود آمیزش عاطفی آنها نیز بالا رود  در نتیجه سازگاری زناشویی یا هماهنگی  زناشویی افزایش  یابد (جوادی،سلیمانی  و احمدی،1392صمد زاده).