ادبیات نظری تحقیق تنش های محیطی گیاهان
تنش هاي محيطي :
تنش يا استرس واژه اي است که اولين بار توسط دانشمندان علوم بيولوژيک در مورد موجودات زنده به کار برده شد . بعدها اين واژه از علم فيزيک برگرفته شده و آن را به عنوان هر عاملي که امکان بالقوه وارد آوردن صدمه به موجودات زنده را دارد تعريف نمودند ( کافي ، 1379 ). تنش ، نتيجه روند غيرعادي فرايند هاي فيزيولوژيکي است که از تأثير يک يا ترکيبي از عوامل زيستي و محيطي حاصل مي شود . بنابراين تنش داراي توان آسيب رساني مي باشد که به صورت نتيجه يک متابوليسم غير عادي روي داده و ممکن است به صورت آفت رشد ، مرگ گياه و يا مرگ بخشي از گياه بروز کند ( حکمت شعار ، 1372 ). تنش هاي محيطي را معمولاً به دو دسته تقسيم کرده اند :
تنش هاي ناشي از عوامل زنده - تنش هاي ناشي از عوامل غير زنده
تنش هاي ناشي از عوامل زنده شامل آفات و امراض است و تنش هاي عوامل غير زنده به پنج گروه تقسيم شده اند که از بين آن ها خسارت وارد به گياهان زراعي در اثر تنش هاي کمبود آب ، شوري و دما در سطح جهان گسترده تر بوده و به همين جهت بيشتر مورد مطالعه قرار گرفته اند ( کافي ، 1372 ).
- نقش آب در گياهان
به طور کلي نقش آب در سلول هاي گياهي به شرح زير است :
1 - حلال بوده و محيطي مناسب براي واکنش هاي شيميايي را فراهم مي کند .
2 - محيطي مناسب براي انتقال موادمعدني مي باشد .
3 - محيطي مناسب است که موجب تورم سلول هاي گياهي مي شود . آماس باعث بزرگ شدن سلول ، ساختار گياه و شکل گيري آن مي گردد .
4 - باعث آبگيري و خنثي سازي بار الکتريکي روي مولکول هاي کلوئيدي مي شود . درمورد آنزيم هاي آبگيري ، موجب حفظ ساختمان آنزيم و تسهيل فعاليت هاي کاتاليزوري آن مي گردد .
5 - ماده خام فتوسنتزي ، فرآيندهاي هيدرولتيکي و ساير واکنش هاي گياهي را تشکيل مي دهد .( 1 /٪)
6 - تبخيرآب و تعرق موجب خنک شدن سطوح گياه مي گردند ( 99 ٪ آب جذب شده توسط گياه صرف تعرق مي شود ).
7 - آب جزء تشکيل دهنده اصلي پرتوپلاسم است و 89 - 85 درصد وزن تر اغلب بافت ها را تشکيل مي دهد ( عليزاده ، 1384 ).
- تنش خشکي
به طور کلي در بين تمام تنش ها ، تنش خشکي يکي از مهمترين و شايع ترين عوامل محدود کننده رشد گياهان در مناطق خشک و نيه خشک به شمار مي آيد ( Turhan & Baser ., 2004 ). خشکي يکي از مهمترين فاکتورهاي محدود کننده توليد است که در بسياري از نقاط دنيا مسئله تهديد کننده و رو به رشدي است ( Passioura ., 2007 ). بسياري از گياهان حداقل يک بار در سيکل زنگي خود با خشکي مواجه مي گردند و اين زماني است که بذر آنها رسيده و خشک مي شود ( آرمند پيشه و همکاران ، 1388 ). خشکي يک عامل مهم براي کاهش محصول در سر تا سر جهان است که ميانگين عملکرد را تا 50 درصد و بيشتر کاهش مي دهد ( Efeoglu et al ., 2009 ) و تقريباٌ توليد 25
