ادبیات نظری و پیشینه تحقیق برنامه ريزي استراتژیک

برنامهريزي استراتژیک يكي از روشهاي شناسايي ماهيت برنامهريزي استراتژیک بررسي تفاوت آن با ساير روشهاي برنامهريزي است . امروزه در سازمانهاي پيشرفته و در سطوح مختلف سازمانها ، برنامهريزي به سه صورت اساسي برنامهريزي استراتژیک ، برنامهريزي ترفندي  و برنامهريزي عملياتي  به شرح زير جلوه گر ميشود . الف ) برنامهريزي استراتژیک : در اين برنامهريزي ، اهداف و خطوط كلي و رسالت سازمان در بلندمدت تعيين ميشود . اين نوع برنامهريزي جامعيت داشته و در سطوح عالي سازمان شكل ميگيرد ؛ در اين نوع برنامهريزي چارچوبي مشخص براي برنامهريزي ترفندي و برنامهريزي عملياتي ترسيم ميشود . اين برنامه داراي ديد بلندمدت است . در حكم چتري است كه كل سازمان را به نحوي در بر ميگيرد . ب ) برنامهريزي ترفندي : اين برنامهريزي كه در آغاز در سازمانهاي نظامي به كار گرفته شد ، فرايندي است كه به وسيله آن ، مديراندستهاي از فعاليتهاي مرتبط را در اجراي يك راهبرد تصوير ميكنند . به عبارت ديگر ، برنامهريزي ترفندي به مسائلي مربوط ميشود كه براي رسيدن به هدفهايي ، توسط برنامهريزان سطوح عالي سازمان ترسيم ميشوند . اين نوع برنامهريزي شامل تدوين هدفها و انتخاب وسايل لازم براي دستيابي به آن هدفها است . چارچوب زماني برنامهريزي ترفندي ، كوتاهتر از برنامهريزي استراتژیک است . در نهايت ، اين برنامهريزي به وسيله سطوح مياني سازمان انجام ميگيرد . ج ) برنامهريزي عملياتي : فرايندي است كه به وسيله آن ، مديران اجرايي ، فعاليت و گامهاي ويژهاي را در راستاي رسيدن به اهداف مورد نظر ترسيم ميكنند . برنامهريزي عملياتي چارچوب زمانی كوتاهتري نسبت به دو برنامهريزي استراتژیک و ترفندي دارد ؛ اين نوع اغلب توسط مديراني صورت ميگيرد كه مسئوليت محدود براي اجراي هدفهاي محدود دارند . لازم به ذكر است كه مرز بين برنامهريزي استراتژیک ، ترفندي و عملياتي كاملاً روشن نيست ؛ تفاوت بين اين سه برنامهريزي نسبي است . در خصوص تفاوت بين برنامهريزي استراتژیک و برنامهريزي بلندمدت  ميتوان به موارد ذيل اشاره كرد : برنامهريزي بلندمدت تنها بر بخشهايي از سازمان تمركز دارد ؛ اما گستره برنامهريزي استراتژیک سراسر سازمان را در بر ميگيرد . تمايز ديگر اين كه برنامهريزي بلندمدت آينده را به صورت انتخابي مينگرد ؛ در صورتي كه برنامهريزي استراتژیک آينده را به صورت كلي در نظر ميگيرد ؛ برنامهريزي بلندمدت به طور كلي تصويري است از وضعيت مطلوب آينده و تداوم يا گستره چيزي كه از قبل وجود داشته است . اين وضعيتها يا اهداف نهايي ، تصويري مطلوب از آينده يا گسترهاي از وضعيت موجود هستند . تحقق اين اهداف ممكن است نيازمند انجام تغييراتي در برخي از روشهاي انجام كار يا افزايش در هزينههاي مالي و منابع انساني باشد ؛ اما فعاليت اساسي سازمان همچنان يكسان باقي ميماند ؛ اين امر در برنامهريزي استراتژیک صادق نيست ؛ برنامهريزي استراتژیک ، به دليل بروز تغيير يا تغييرات مهم در محصولات يا خدمات آينده سازمان مطرح ميشود . با تغيير محيطي كه سازمان در آن عمل ميكند ، كاركنان سازمان