پیشینه و مبانی نظری ارزیابی عملکرد

ارزیابی عملکرد تعاریف ارزیابی عملکرد ارزیابی عملکرد به مجموعه اقدامات و اطلاعاتی اطلاق می گردد که به منظور افزایش سطح استفاده بهینه از امکانات و منابع جهت دستیابی به اهداف و شیوه های اقتصادی توأم با کارایی و اثربخشی صورت می گیرد . به طوری که ارزیابی عملکرد در « بعد سازمانی » معمولاً اثربخشی فعالیتهاست . منظور از اثربخشی میزان دستیابی به اهداف و برنامه ها با ویژگی کارا بودن فعالیت ها و عملیات است ( کاپلان ، 1385 ). به طور کلی نظام ارزیابی عملکرد را می توان فرآیند سنجش و اندازه گیری و مقایسه میزان و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب دانست . برخی تعاریف موجود در مورد ارزیابی عملکرد به شرح زیر است : ارزیابی عملکرد فرآیندی است که به سنجش و اندازه گیری ، ارزشگذاری و قضاوت درباره عملکرد طی دوره ای معین می پردازد ( طاهری ، 1382 ). ارزیابی عملکرد در بعد نحوه استفاده از منابع در قالب شاخص های کارایی بیان می شود . اگر در ساده ترین تعریف ، نسبت داده به ستاده را کارایی بدانیم ، نظام ارزیابی عملکرد در واقع میزان کارایی تصمیمات مدیریت در خصوص استفاده بهینه از منابع و امکانات را مورد سنجش قرار می دهد ( طاهری ، 1382 ). به طور کلی نظام ارزیابی عملکرد را می توان فرآیند سنجش و اندازه گیری و مقایسه میزان و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب با معیارها و نگرش معین در دامنه و حوزه تحت پوشش معین با شاخص های معین و در دوره زمانی معین با هدف بازنگری ، اصلاح و بهبود مستمر آن می باشد ( ای . لیکانن ، 1381 ). 2 - 2 - 2 سابقه ارزیابی عملکرد اگر بخواهیم سابقه ارزیابی عملکرد را مورد کاوش قرار دهیم باید به تاریخ زندگی بشر باز گردیم ، به اولین باری که افراد کار کردن به صورت گروهی را آغاز کردند . در آن دوران ارزیابی تنها بر اساس قضاوت های ذهنی و شخصی انجام می شد ، اما به مرور زمان و در دوره های مختلف مدیریت و در کشورهای مختلف شیوه های مختلفی برای کنترل به سمت زمان سنجی کار و پیش بینی همه شرایط و نتایج دستیابی بود . نظام ارزیابی عملکرد برای اولین بار به صورت رسمی ، در سطح فردی و سازمانی از سال 1800 میلادی توسط رابرت اون در اسکاتلند در صنعت نساجی مطرح گردید به طوری که کالاهای تولید شده با استفاده از چوب هایی در رنگ های مختلف درجه بندی می شدند که این کار در واقع نوعی ارزیابی از کیفیت و یا ستاده سازمان بوده است ( پورنظری ، 1388 ). 2 - 2 - 3 تاریخچه ارزیابی عملکرد در ایران در ایران ارزشیابی به صورت کلاسیک ، توسط خواجه رشیدالدین فضل الله که بیش از بیست سال مقام وزارت مغول ها را عهده دار بوده است ، در اواخر قرن هفتم هجری مطرح شده است ( پورنظری ، 1388 ). اما به طور رسمی و در سطح ملی برای نخستین بار در سال 1349 مقرر گردید