پیشینه و مبانی نظری بهزیستی روان شناختی

پیشینه و مبانی نظری بهزیستی روان‌شناختی امروزه دیدگاه جدیدی در علوم وابسته به سلامت به‌طور اعم و در روان‌شناسی به‌طور اخص در حال شکل‌گیری و گسترش است . در این دیدگاه علمی تمرکز بر روی سلامتی و بهزیستی از جنبه‌ی مثبت ، توضیح و تبیین ماهیت بهزیستی روان‌شناختی می‌باشد ( ریف وسینگر ، 1998 ). مفهوم بهزیستی روان‌شناختی بهزیستی مفهوم کلیدی و اصلی تفکر گسترده‌ای است که شامل رضایت معمولی فرد از زندگی ، احساسات مثبت و فقدان احساس منفی می‌باشد . اولین مؤلفه‌ی آن یک قضاوت شناختی درباره‌ی این است که زندگی فرد چه طور می‌گذرد ، مؤلفه بعدی شادکامی فرد در سطوح تجارب شخصی است ( داینر ، اویشی و لوکاس ، 2003 ). مفهوم بهزیستی شخصی به انواع ارزیابی‌های گوناگون ( مثبت و منفی ) افراد از زندگی‌شان اشاره دارد که شامل ارزیابی‌های شناختی و فکری ( مانند رضایت از زندگی ، رضایت شغلی ، علائق و تعهدات ) و واکنش‌های عاطفی به حوادث زندگی ( مانند لذت‌ها ، شادی‌ها ، غم‌ها و دل‌تنگی‌ها ) می‌باشد ؛ بنابراین بهزیستی روان‌شناختی اصطلاحاً چیزی است که برای ارزیابی گوناگونی که مردم از زندگی خود ، اتفاقاتی که برای آن‌ها می‌افتد ، جسم و ذهنشان و شرایط محیطی که در آن زندگی می‌کنند ، دارند . بهزیستی روان‌شناختی به درک افراد از زندگی خودشان در حیطه رفتارهای هیجانی و عملکردهای روانی و ابعاد سلامت روانی تعریف‌شده است . تحقیقات در مورد بهزیستی روان‌شناختی قلمروهایی از شخصیت ، انگیزش و عامل‌های شناختی ( ادراک ، اعتمادبه‌نفس ، خوش‌بینی ) را نشان داده است که همه‌ی این عوامل در رضایتمندی افراد از زندگی مشارکت دارند ( داینر ، 2006 ). ویژگی‌های مهم روانی که فرد واجد سلامت می‌بایست از آن برخوردار باشد ، احساس بهزیستی یا رضایتمندی است . احساس بهزیستی اصطلاحاً این‌گونه تعریف می‌شود : احساس مثبت و احساس رضایتمندی عمومی از زندگی که شامل خود و دیگران در حوزه‌های مختلف است . احساس بهزیستی هم دارای مؤلفه‌های عاطفی و هم مؤلفه‌های شناختی است . افراد با بهزیستی بالا به‌طور عمده‌ای هیجانات مثبت را تجربه می‌کنند و از حوادث و وقایع پیرامون خود ارزیابی مثبتی دارند ، درحالی‌که افراد با بهزیستی روان‌شناختی پایین ، حوادث و موقعیت زندگی‌شان را نامطلوب ارزیابی می‌کنند و بیشتر هیجانات منفی نظیر اضطراب ، افسردگی و خشم را تجربه می‌کنند ( می یرز و داینر ، 1995 ). علاوه بر این افرادی که سطوح بالای بهزیستی را تجربه می‌کنند به‌طور متوسط بیشتر قابل‌اعتماد هستند و همکاری بیشتری با افراد دیگر دارند ( تو و داینر ، 2008 ). بهزیستی روان‌شناختی را می‌توان واکنش‌های عاطفی و شناختی به ادراک ویژگی‌ها و توانمندی‌های شخصی ، پیشرفت بسنده ، تعامل کارآمد و مؤثر با جهان ، پیوند و رابطه مطلوب با جمع و اجتماع و پیشرفت مثبت در طول زمان تعریف کرد . این حالت می‌تواند مؤلفه‌هایی مانند رضایت از زندگی ، انرژی و خلق مثبت را نیز در برگیرد ( کارادماس ، 2007 ). کارول ریف ( 1998 ) از ترکیب مفاهیم مطرح‌شده درزمینه‌ی روان‌شناسی مثبت ، به یک مدل چندوجهی بهزیستی