پیشینه و مبانی نظری پژوهش کانال های توزيع
کانال های توزيع
شبكه توزيع بخشي از نظام اقتصادي كشور مي باشد كه تحولات اقتصادي كشور درتعيين كاركرد و ساختار آن مؤثر است . اين شبكه حلقه رابط بين توليدكنندگان ومصرف كنندگان و متشكل از عامليني است كه با يكديگر ارتباط متقابل دارند و عمل توزيع كالاها را انجام مي دهند ( فرزین ، 1386 ). شرکتها معمولا توجه کمی به کانال های توزیع داشته ، به همین دلیل گاهی متحمل خسارات زیاد می شوند ؛ ولی بعضی از شرکت ها سعی می کنند نظام توزیعی خوبی داشته و از این طریق موقعیت رقابتی بهتری کسب می کنند . تصمیمات در مورد کانال های توزیع ، اغلب با تعهدات درازمدت به سازمآن های دیگر همراه است . یک تولید کننده به آسانی می تواند قیمت های خود و برنامه های تبلیغ وترویج فروش خود را تغییر دهد ؛ همچنین می تواند محصولات قدیمی خود را کنار گذاشته ، محصولات جدیدی را که با نیاز بازار تطابق بیشتری دارد ، عرضه کند ولی وقتی که یک کانال توزیع در نظر می گیرد با مغازه داران مختلف تماس داشته باشد ، به آسانی نمی تواند این کانال توزیع را تغییر دهد ، بنابراین مدیریت بازاریابی باید کانال های توزیع خود را با دقت و نگاه به آینده انتخاب کند ( محب علی و فرهنگی ، 1377 ؛ ص273 ) .
2 - 2 - 1تعریف
تعاریف مختصر و جامعی که می توان از توزیع و کانال توزیع ارائه داد عبارتند از :
توزیع به زبان ساده به معنی رساندن محصول مورد نظر مشتری در زمان مطلوب به مکان مورد نظر
( روستا و همکاران ، 1386 ؛ ص287 ). توزیع به مجموعه اي از فعاليتها اطلاق مي شود كه منجر به انتقال كالا و يا خدمات از منابع توليد به سمت خريداران و مصرف كنندگان مي گردد ( فرزین ، 1386 ). کانال توزیع عبارت است از سازمان یا شخصی که کمک می کند تا یک کالا یا خدمت ، از سوی تولید کننده به سمت مصرف کننده نهایی یا مصرف کننده صنعتی حرکت کند ( محب علی و فرهنگی ، 1377 ؛ 274 ).
اركان اساسي شبكه توزيع عبارتند از :
1 . توليدكنندگان و واردكنندگان كالا به شبكه ،
2 . عمده فروشان كه واسط بين توليدكنندگان و توزيع كنندگان نهايي ( خرده فروشان ) مي باشند ،
3 . خرده فروشان كه رساننده نهايي كالاوخدمات به دست مصرف كنندگان اند
4 . مصرف كنندگان كه كالاها را از شبكه خارج و مصرف مي کنند
نمودار كانال هاي توزيع در حالت عمومي در شکل 1 نشان داده شده است . شكل 1 كانال هاي متفاوت رساندن محصول به دست مصرف كننده را نشان مي دهد . نظام توزيع براي انجام وظايف خويش می تواند كالا را بر حسب شرايط كالا و توان بنگاه ازمسيرهاي متفاوتي بگذراند و به بازارهاي مصرف عرضه كند . انتخاب كانال هاي توزيع بستگي به عوامل متعددي مانند نوع بازار ، نوع محصول ، مقیاس و تعداد توليدكنندگان و ساختار بازاركشور دارد و هيچ قاعده