ادبیات نظری تحقیق خسارات عدم اجرای تعهد یا تأخیر قرارداد پیمانکاری

مبحث دوم : خسارات عدم اجرای تعهد یا تأخیر گفتاراول : مفهوم انواع خسارت ابتدا به ذکرتعریف خسارت و سپس به تشریح شرائط خسارت ناشی از عدم انجام تعهد در حقوق ایران می پردازیم : کلمه خسارت در عرف به سه معنای ، خسارت زدن ، خسارت دیدن و خسارت پرداختن مورد استعمال واقع شده است . آنچه از مطالب فوق فهمیده می شود مبین این است که در عرف قضایی و در متون قوانین ایران در کاربرد کلمه ( خسارت ) به جای ( ضرر و زیان ) نوعی تسامح وجود دارد . عده ای از حقوقدانان خسارت به معنی ضرر وارده و به دو گروه تقسیم کرده اند خسارت مادی و خسارت معنوی تقسیم کرده اند . در لغت خسارت را به معنی : ضد ربح ، ضررکردن ، زیانمندی ، ضرروزیان آورده اند . در اصطلاح این کلمه به دو مفهوم بکاررفته : خسارت بمعنای زیان وارد شده . خسارت بمعنای جبران ضرروارده . علاوه بر خواص ( حقوقدانان ) که واژه خسارت را به معنای اصطلاحی آن مورد استفاده قرارداده اند ، در عرف نیز این کلمه به دو معنای خسارت زدن و خسارت پرداختن مورد استعمال واقع شده است . در قانون مدنی ما نیز قانونگزار هنگامی که خسارت ناشی از عدم ایفاء تعهد یا جبران خسارت سخن می گوید کلمه رابه معنای اول بکار برده است و زمانی که از تائیدیه خسارت بحث می کند معنی دوم را اراده کرده است ( رجوع شود به مواد 227 ، 221 و 229 ) « برای صدق مفهوم خسارت باید تجاوز به مال غیر ( مستقیماً و غیر مستقیم ) صورت گرفته باشد ( ر . ک : تجاور ) در اینصورت قصد تخلف از یکی از مقررات جاری کشور شرط تحقق خسارت است . مثل اینکه کسی قراردادی منعقد کند و در انجام تعهد خود تأخیر نماید ( ماده 221ق . م ) این شرط از مواد 721 ، 720 آئین دادرسی مدنی فهمیده می شود و فهم عرف هم آن را تأیید می کند . خسارت به این معنی خسارت حقیقی است . خسارت حکمی در موردی است که قصد تخلف وجود نداردولی قانون آنرادر حکم خسارت دانسته است ( ماده 221ق . م ) اتلاف مال غیربدون قصد نیز منشأ خسارات می باشد ( ماده328ق . م ) باید افزود خسارت به معنای ضرر وارده را باکلماتی از قبیل جبران ضرر و خسارت به معنای جبران ضرر را عده ای به اقتباس از فقه با لفظ غرامت مورد استفاده قرار داده اند . این لفظ در فارسی معادل کلمه « تاوان » می باشد . خسارت بمعنی ضرروارده بر دو نوع است یا ضرر مادی وارده است که آن را خسارت مثبت نیز می نامند و یا تقویت منافع متصوّره است که آن را خسارت منفی یا شایع تر و معمولی تر « عدم النفع » می نامند . پس خسارت یا ضرر یا عدم النفع در این رساله سعی مابر این است