پیشینه و مبانی نظری تعاریف و مفاهیم خلاقیت

خلاقیت یکی از ویژگی‌ها و صفات شناختی که در مباحث مختلف مورد توجه محققین و پژوهشگران قرار گرفته است ویژگی خلاقیت است با توجه به مشکلات مختلفی که دنیای امروز با آن دست به گریبان است توجه به تفکر انتقادی و عامل پیش‌بینی کنندهآن یعنی خلاقیت از اهمیت ویژه‌هاي برخوردار است . 2 - 5 - 1 - تعریف خلاقیت در بین روانشناسان توافقی که حاکی از نظر مشترک پیرامون تعریف خلاقیت باشد وجود ندارد . در واقع گستردگی تعریف ، نشأت گرفته از دیدگاههای گوناگون روان شناختی از این پدیده است . خلاقیت فرآیندی از خلاق بودن است ، مجموعه ای از اعمال که ایده‌ها افکار و اشیاء فیزیکی جدیدی را به وجود مي‌آورد ( کلایتون ، 2002 ). آلدر ( 2002 ) " در کتاب چگونه هوش خلاق را تعریف کنیم ؟"، خلاقیت را این گونه تعریف کرده است : چیزی است که هنر پیشگان دارند . یک نگرش غیر معمول یا بدیع به مسایل است . تداعی با عناصر شناختی منفک با ایده هاست . فرآیندی که به محصول با ارزش مي‌انجامد . یک استعداد یا صفت خاص حاصل شده‌ی مغزی به عنوان یک نظام پیچیده است . فرآیندی که چیزی را جدید و با ارزش مي‌کند . ویژگی‌ها و خصوصیات بی همتایی از آنچه که فرد به آن معنا مي‌دهد . رانکو  ( 2007 ) نیز خلاقیت را شامل آفرینش چیزی جدید و مفید مي‌داند . یکی از نظریه پردازانی که تحقیقات گسترده ای در رابطه با خلاقیت انجام داده است . تورنس ( 1998 ، به نقل از سیف ، 1387 )، سه تعریف برای خلاقیت در سه زمینه پژوهشی ، هنری و وابسته به بقاء مطرح کرده است . به نظر وی تعریف پژوهشی خلاقیت عبارت است از فرآیند حس کردن مشکلات و مسایل ، شکاف در اطلاعات ، عناصر گم شده چیزهای ناجور ، حدس زدن و فرضیه سازی درباره این نواقص و ارزیابی و آزمودن این حدس‌ها و فرضیه ها ، تجدید نظر کردن و دوباره آزمودن آنها و بالاخره انتقال نتایج . تورنس در تعریف هنری خلاقیت به مصادیقی اشاره مي‌کند که برخی ازمصادیق عبارتند از : خلاقیت مانند خواستن دانستن است ، خلاقیت مانند دوباره نگاه کردن است ، آفرینندگی مانند خط زدن خطاهاست ، آفرینندگی مانند خواندن به سبک خود است . تورنس در تعریف خلاقیت " وابسته به بقاء " خلاقیت را عبارت از قدرت کنار آمدن با موقعیت‌هاي دشوار و خطرناک مي‌داند ، وقتی که شخص هیچ راه حل از پیش آموخته شده‌ای ندارد . گانیه ( 1985 ، به نقل از سیف ، 1387 ) خلاقیت یا آفرینندگی را نوعی حل مسأله مي‌داند که تازگی نتایج تفکر آفریننده از ویژگی‌های آن است . در نظریه گیلفورد آفرینندگی بر حسب تفکر واگرا تعریف شده است ( سیف ، 1387 ).  2 - 6 - دیدگاه‌های کلی مربوط به خلاقیت در ارتباط با خلاقیت ، یک نظریه منحصر به فرد که مورد قبول همگان باشد وجود ندارد . به همین دلیل ، نظریه‌هاي