پیشینه و مبانی نظری تعاریف و مفاهیم رفتار شهروندی سازمانی
رفتار شهروندی سازمانی
مقدمه
در ادبيات آكادميك و حرفه اي مديريت ، توجه قابل ملاحظ هاي براي فهم تأثير رفتار شهروندي سازماني به عنوان رفتارهاي فراوظيفه اي كاركنان بر مشاركت آنان به صورت مثبت در عملكرد سازمان ها شده است . رفتار شهروندي سازماني ، نگرش و ظرفيت كاركنان را براي توانمندسازي و انعطاف پذيري بالاتر آنها در راستاي اهداف سازمان و در شرايط مختلف محيطي فراهم مي آورد . بنابراين وفاداري و تعهدي كه در كاركنان ايجاد مي شود عاملي براي تضمين سلامت سازمان و بقاي آن در محيط رقابتي و متحول محسوب مي شود ( فانی ، دانایی فرد و زکیانی ، 1392 )
پژوهشی علمی که در آن به بررسی رفتار شهروندی سازمانی در بین کارگران یقه سفید و یقه آبی در ترکیه پرداخته شده است ، تعبیر جالبی از رفتار شهروندی سازمانی به دست می دهد . نویسندگان پژوهش مذکور بیان می دارند که هر چند در طبخ یک غذا نمک و روغن ضروری به نظر می رسد ، اما ادویه می تواند طعم غذا را بسیار مطبوع تر کند . بدین ترتیب رفتار شهروندی سازمانی تعبیری هم چون ادویه در رفتار سازمانی پیدا می کند ( طاهری دمنه ، زنجیرچی و نجاتیان قاسمیه ، 1390 ).
2 - 1 - 2 ) تاریخچه رفتار شهروندی سازمانی
OCB یا رفتار شهروندی سازمانی ریشه لاتین " اتیکس " به معنی اخلاق از واژه یونانی " اتوس " است که به معنی ویژگی شخصیتی یا آداب و رسوم می باشد . طبق نظر سالامون ، معنا شناسی و ریشه یابی این واژه بیانگر ارتباط اساسی آن با ویژگی های درون فردی و نشان دهنده خوبی شخص و قواعد اجتماعی صحیح و غلطی است که رفتار فرد را جهت دهی می کند . بنابر آن چه فردریش و هانت اشاره داشته اند ، رفتار اخلاقی سازمانی رفتاری است که با ارزش ها ، هنجارها و خط مشی های تجویزی سازمانی ، تطبیق داشته باشد ( سهرابی و خانلری ، 1388 ).
رفتار شهروندی سازمانی یک اصطلاح مفید برای توصیف رفتارهای داوطلبانه است و توسط اورگان در سال 1988 ابداع شد . که آن نیز اقتباس شده از ایده کانز در سال 1964 از رفتارهای خارج از نقش می باشد . اورگان رفتار شهروندی سازمانی را به عنوان مجموعه ای از رفتارهای کمک کننده ، اختیاری و خارج از نقش به نمایش گذاشته شده توسط کارکنانی که نه به طور واضح با سیستم پاداش دهی رسمی و تاثیر مثبت کلی بر سازمان شناخته شده است ، و نمی توانند توسط قرارداد استخدامی اجرا شوند ، معرفی می کند ( Hassanreza ، 2010 ).
سابقه تعیین رفتار شهروندی سازمانی تحقیقات قابل توجهی را به خود جلب کرده است اما بر اساس یک بررسی توسط پودساکف ، مک کینز ، پاین و باکاراک در سال 2000 سوابق مختلفی شامل مشخصات سازمانی و شغلی و مشخصات فردی همراه با رفتارهای رهبری شناسایی شده است . مطالعلت قبلی اغلب در چهار دسته ارائه شده متمرکز شده است اما پودساکف و همکاران در
