پیشینه و مبانی نظری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ( ACT ) توسط هیز در اواخر دهه 1980 از رویکرد های رفتارگرایی به درمان پدید آمد ( لارمر ، ویترو ویسکی  و لویس درایور ، 2014 ). درمان رفتاری در سه گروه یا سه نسل مفهوم سازی شده بود که شامل : رفتار درمانی ؛ رفتار درمانی شناختی ( CBT ) و " نسل سوم " و یا " موج سوم " رفتار درمانی ( هریس ، 2006 ، هیز ، 2005 ). در دمان های موج سوم تلاش می شود بجای تغییر شناخت ها ، ارتباط روان شناختی فرد با افکار و احساساتش افزایش یابد ( رودیتی  و روبین سون ، 2011 ). ACT ریشه در رفتار گرایی دارد اما بوسیله فرایندهای شناختی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد ( هیز ، لوین ، پلمب - ویلاردیج ، ویلاتی  و پیستورول ، 2013 ). این درمان با ادغام مداخلات پذیرش و ذهن آگاهی در راهبردهای تعهد و تغییر ، به درمانجویان برای دستیابی به زندگی پرنشاط ، هدفمند ، و بامعنا کمک می کند . برخلاف رویکردهای کلاسیک رفتار درمانی شناختی ، هدف ACT تغییر شکل یا فراوانی افکار و احساسات آزار دهنده نیست ؛ بلکه هدف اصلی آن تقویت انعطاف پذیری روان شناختی است . مراد از انعطاف پذیری روان شناختی توانایی تماس با لحظه لحظه های زندگی و تغییر یا تثبیت رفتار است ، رفتاری که به مقتضات موقعیت ، همسو با ارزش های فرد می باشد . به بیانی دیگر ، به افراد یاری می رساند تا حتی با وجود افکار ، هیجانات ، و احساسات ناخوشایند ، زندگی پاداش بخش تری داشته باشند ( فلکسمن ، بلک و باند ، 1970 ؛ ترجمه میرزایی و نونهال ، 1393 ). ACT چندین ویژگی مجزا و مشخص دارد . از برجسته ترین این ویژگی ها ارتباط کامل با یک نظریه و پژوهش درباره ماهیت زبان و شناخت انسان ( معرف « نظریه چارچوب ارتباطی » یا RFT ) است . این پیوند با قواعد رفتاری بنیادی ، به ایجاد مدلی منحصر به فرد و تجربی از عملکرد انسان منجر شده است . مدل مزبور متشکل از شش فرایند درمانی است ؛ فرایندهایی که ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند : گسلش شناختی ، ، پذیرش ، تماس با لحظه اکنون ، خویشتن مشاهده‌گر ، ارزش‌ها ، اقدام متعهدانه ( فلکسمن و همکاران ، 1970 ؛ ترجمه میرزایی و نونهال ، 1393 ). در این درمان ابتدا سعی می شود پذیرش روانی  فرد در مورد تجارب ذهنی ( افکار ، احساسات و ...) افزایش یابد و متقابلا اعمال کنترلی ناموثر کاهش یابد . به بیمار آموخته می شود که هر گونه عملی جهت اجتناب یا کنترل این تجارب ذهنی ناخواسته بی اثر است یا اثر معکوس دارد و موجب تشدید آنها می شود و باید این تجارب را بدون هیچ گونه واکنش درونی یا بیرونی جهت حذف آنها ، به طور کامل پذیرفت . در قدم دوم بر آگاهی روانی  فرد در لحظه حال افزوده می شود