پیشینه و مبانی نظری رضایت از زندگی

رضایت از زندگی آغاز توجه به بهزیستی در چند دهه‌ی اخیر و با پیدایش رویکرد روان‌شناسی مثبت ، تغییرات بسیاری در تحقیقات روان‌شناختی صورت گرفت ؛ علاقه به تحقیق در این حیطه افزایش یافت ( شوگرن ، لوپز ، ویماید ، لیتل و پرس‌گروو ، 2006 ) و گرایش پژوهش‌ها برای تبیین پدیده‌های روان‌شناختی ، به سمت توانایی‌ها و ویژگی‌های مثبت انسان سوق پیدا کرد ( حجازی و همکاران ، 1392 ). این شاخه‌ی جدید از روان‌شناسی اساساً به مطالعه‌ی علمی توانمندی‌ها ، شادمانی  و بهزیستی ذهنی انسان ( اشنایدر و لوپز ، 2007 ؛ به نقل از شیخی و همکاران ، 1389 ) و موضوع نسبتاً جدیدتر رضایت از زندگی و رویکردهای لذت‌گرا  و سعادت گرا  ( کار ، 2004 ؛ ترجمه‌ی شریفی و نجفی‌زند ، 1387 )، می‌پردازد . سازمان بهداشت جهانی  نیز ، سلامت  را به‌عنوان حالتی از بهزیستی کامل جسمی ، ذهنی و اجتماعی ، و نه صرفاً نبود بیماری تعریف کرده است . این سازمان ، سلامت روانی  را نیز به‌عنوان « حالتی از بهزیستی که در آن فرد توانایی‌های خود را می‌شناسد ، می‌تواند با فشارهای روانی بهنجار زندگی کنارآید ، به نحو پرثمر و مولدی کار کندو برای اجتماع خویش مفید باشد » تعریف می‌کند ( جوشنلو ، رستمی و نصرت‌آبادی ، 1385 ). با توجه به نقش تعیین کننده‌ی بهزیستی در تعیین و تبیین کنش وری روان شناختی بهینه در افراد ، شواهد تجربی مختلف ، مطالعه‌ی نظامدار عوامل تبیین کننده‌ی الگوی تجارب هیجانی مثبت و منفی را به مثابه‌ی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های پژوهشی خود تعریف کرده است ( هوبنر ، سالدو ، اسمیت و مک نایت ، 2008 ). تعریف بهزیستی سازه‌ی بهزیستی معمولاً تحت عنوان بهزیستی روان‌شناختی ، بهزیستی اجتماعی و بهزیستی ذهنی موردبررسی قرار می‌گیرد ( حجازی و همکاران ، 1392 ). بهزیستی ذهنی عبارت است از ارزشیابی زندگی برحسب رضایت و تعادل داشتن بین حالات عاطفی مثبت و منفی . مدلی سه مؤلفه‌ای ( و در برخی موارد با مشترک دانستن دو مؤلفه عاطفی ، مدل دومؤلفه‌ای ) برای مفهوم بهزیستی پیشنهادشده است که عبارت است از : 1 ) عاطفه مثبت ، 2 ) عاطفه منفی ، 3 ) مؤلفه شناختی  رضایت از زندگی ( داینر 2000 ، به نقل از سلطانی‌زاده ، ملک‌پور و نشاط‌دوست ، 1391 ). بهزیستی ذهنی شامل اصول مهمی است که بر همه ابعاد رفتار انسان و پیشرفت او ( شامل سلامت فیزیکی و روانی ، پیشرفت مهارتی و آموزشی ، صلاحیت اجتماعی و ایجاد روابط مثبت اجتماعی ) تأثیرمی‌گذارد ( برجز ، نیآجی و زاف ، 2002 ؛ به نقل از پیوسته‌گر ، دستجردی و دهشیری ، 1389 ). ابعاد مختلف بهزیستی از نظر ریف باید گفت که بهزیستی مفهومی انتزاعی و چندبعدی است که دارای فرضیه‌های متعددی است وعوامل بسیاری در تأمین بهزیستی افراد با یکدیگر تعامل دارند . در این‌جا به دلیل این‌که مدل بهزیستی ریف ، مدلی جامع و دربرگیرنده‌ی متغیرهای پژوهش حاضر است ، موردبررسی قرارمی‌گیرد .