پیشینه و مبانی نظری رفتار جرات مندانه

رفتار جرات ‏ مندانه از آنجا که انسان موجودی اجتماعی است ، همواره در تلاش است تا مهارت هایی جهت تسهیل روابط میان ‏ فردی به دست بیاورد . توجه روز افزون به رفتار جرات ‏ مندانه  به عنوان موردی از مهارت های زندگی ، حاکی از آشکار شدن ارزش ها و تاثیرات فراوان این مهارت است . اهمیت جرات ‏ ورزی در ارتباطات بین فردی و نقش موثر آن در تعامل های اجتماعی ، منجر به پژوهش های متعددی در این زمینه گردیده است . در متون ترجمه شده به فارسی کلمه assertion معادل با واژه ‏ ی جرات ‏ مندی ، جرات ‏ ورزی ، ابراز وجود ، تایید خود ، اظهار وجود ، خودبیانگری ، جسارت و قاطعیت به کار رفته است . مساله ‏ ی ابراز وجود و مقوله ‏ ی جرات ‏ ورزی ، در واقع توانایی افراد جهت برقرار نمودن روابط بین فردی مناسب در تعاملات اجتماعی و یکی از مهم ترین عوامل موثر در بهداشت روانی است . ( بندورا ، 1977 ). می توان جرات ‏ ورزی یا ابراز وجود را قلب رفتار میان فردی ( لین و همکاران ، 2004 ) یا مهارت برقراری ارتباط میان فردی ( آلبرتی و امونس ، 1977 ) برشمرد . سازمان جهانی بهداشت ، ده مهارت را به عنوان مهارت های زندگی اصلی معرفی نموده است . این ده مهارت عبارتند از : 1 - مهارت خودآگاهی 2 - مهارت همدلی 3 - مهارت برقراری ارتباط موثر 4 - مهارت مدیریت خشم 5 - توانایی ایجاد و حفظ روابط بین فردی موثر 6 - مهارت رفتار جرات ‏ مندانه 7 - مهارت حل مسئله 8 - مهارت مقابله با استرس 9 - مهارت تصمیم ‏ گیری 10 - مهارت تفکر خلاق سازمان جهانی بهداشت این مهارت ها را به سه طبقه تقسیم میکند : الف ) مهارت های مرتبط با تفکر نقاد یا تصمیم ‏ گیری ب ) مهارت های بین فردی و ارتباطی ج ) مهارت های مقابله ای و مدیریت فردی . مهارت جرات ‏ ورزی در دستهی دوم قرار میگیرد . گروه دوم ، مهارتهایی را در بر میگیرد که با ارتباط کلامی و غیرکلامی ، گوش دادن فعال و توانایی ابراز احساسات و بازخورد دادن ، مرتبط هستند . در این طبقه ، مهارت های مذاکره ، امتناع و رد کردن درخواست دیگران و مهارت ‏ های رفتار جرات ‏ مندانه نیز جای میگیرند . ﻣﺒﺤﺚ اﺑﺮاز وﺟﻮد ﺳﺎﺑﻘﺔ ﻃﻮﻻﻧﻲ در رﻓﺘﺎر درﻣـﺎﻧﻲ دارد و ﺑــﻪ ﻛﺎرﻫــﺎي ﺳــﺎﻟﺘﺮ ( 1949 ) و وﻟﭙــﻲ ( 1985 ) ﻣﻲرﺳﺪ . آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺧـﻲ اﻧـﺴﺎنﻫـﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﻖ ﺧﻮد را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ؛ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ، اﻳﻦ دو ﻣﺤﻘﻖ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻬﺎرت اﺑﺮاز وﺟﻮد را ﺑﻪ آﻧﻬـﺎ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧـﺪ ( ﻫﺎرﺟﻲ و همکاران ، 1377 ). ﺳﺎﻟﺘﺮ ، ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬار آﻣﻮزش اﺑـﺮاز وﺟـﻮد ﺑـﻮد . وي ﺑـﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺻﻮل ﺑﺎزﺗﺎب ﺷﺮﻃﻲ ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺮي ﭘﺮداﺧﺖ . ﺳﺎﻟﺘﺮ ﻣﻮﺿـﻌﻲ ﻣﺨـﺎﻟﻒ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ روانﺗﺤﻠﻴـﻞﮔـﺮي داﺷﺖ . ﭘﺎﻳﻪﮔﺬار ﻧﻈﺮﻳﺔ ﺑﺎزﺗﺎب ﺷﺮﻃﻲ ﭘـﺎوﻟﻮف  اﺳﺖ . ﭘﺎوﻟﻮف