پیشینه و مبانی نظری سرمایه فکری
سرمایه فکری
توسعه جوامع انسانی منوط به انسانهای توسعه یافته بویژه در سطح مدیریت آنهاست و برای رسیدن به یک سازمان خلاق و پویا بایستی بر مدیریت دانش تکیه کرد .
اگرمهم ترین ثروت یک سازمان انسانها هستند ، بنابراین بهره وری بیشتر در گرو پرورش استعداد کارکنان است . در شرکتها و موسسات آنچه که می دانند ( سرمایه فکری ) بیش ازآنچه دارند ( سرمایه مادی ) اهمیت داردو اصلی ترین مزیت رقابتی سازمان ها ، توان آنها در مدیریت دانش محسوب می شودو عمده ترین سرمایه آنها دانشی است که به آن دسترسی دارند .
ایجاد شکاف بین ارزش دفتری وارزش بازار شرکتها وافزایش روز به روز آن ، محققان وصاحب نظران را برآن داشت تا درپی علت این موضوع برآیند . تحقیقاتی که در طول سالهای 1997 - 2001 انجام گرفت نشان داد که نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری در بین500 شرکت دارای تکنولوژی مدرن امریکایی از 2 / 1به 5 رسیده است و این مطلب بیانگر این است که 80درصد ارزش شرکت در صورت‌های مالی بیان نمی‌شود .
سرمایه فکری مبحث مبهمی است که برخی نویسندگان ادعا کرده اند که سیستم های مدیریت و گزارشگری ایجاد شده به طور فزاینده ای در حال از دست دادن مربوط بودن خود می باشند زیرا این سیستم ها قادر به ارائه اطلاعات ضروری جهت مدیریت فرآیندهای دانشی و منابع دارائیهای نامشهود برای مدیران اجرائی نمی باشند . محدوديت صورت هاي مالي تهيه شده توسط حسابداري سنتي در توضيح و بسط ارزش شركت‌ها بر اين حقيقت تكيه دارد كه منابع و ارزش اقتصادي تنها توليد كالا و داشتن موجودي يا گردش بالاي نقدي نيست بلكه در بدبينانه‌ترين حالت توليد هم باید سرمايه‌هاي فكري رادر نظر گرفت .
با وقوع انقلاب تکنولوژی اطلاعات ، جامعه اطلاعاتی و شبکه ای و نیز رشد و توسعه سریع تکنولوژی برتر ، مخصوصاً در حوزه های ارتباطات ، کامپیوتر و مهندسی ، از دهه 1990 الگوی رشد اقتصاد جهانی تغییر اساسی کرده است . درنتیجه ، دانش به عنوان مهمترین سرمایه جایگزین سرمایه های مالی و فیزیکی در اقتصاد جهانی امروز شده است . در اقتصاد مبتنی بر دانش ، محصولات و سازمانها بر اساس دانش زندگی می کنند و می میرند و موفق ترین سازمانها ، آنهایی هستند که از این دارايی های ناملموس به نحو بهتر و سریع تری استفاده می کنند .
مطالعات اخیر [ 10 ] نشان داده اند که برخلاف کاهش بازدهی منابع سنتی ( مثل پول ، زمین ، ماشین آلات و غیره ) دانش واقعاً منبعی برای افزایش عملکرد کسب و کار است . آنچه حتی بیشتر درخور توجه است این است که بازار به مدت طولانی ارزش دانش و عوامل نامشهود دیگر را در فرآیند ایجاد ارزش تشخیص داده است اخیراً اندازه این « ارزش پنهان » تغییر کرده است . برای مثال ، در سال 1996 دارایی های خالص شرکت مرک فقط 12 . 3 درصد ارزش بازاری اش ، در سال 1996 دارایی های شركت کوکاکولا تنها 4 درصد از ارزش بازاری
