پیشینه و مبانی نظری سلامت روانی

سلامت روانی تعریف سلامت روان تاکنون تعاریف متعددی از سلامت روان ارائه شده که همگی بر اهمیت ، تمامیت و یکپارچگی شخصیت تأکید نمودهاند . سلامت روان به معنی فقدان بیماری یا ناتوانی نیست ، بلکه عبارتست از ؛ « حالت سلامتی کامل فیزیکی ، روانی و اجتماعی ». سلامت روان به عنوان توانایی فرد در غلبه بر ناراحتیهای روانشناختی و هیجانی ، شناخت از دیگران و حفظ روابط اجتماعی تعریف شده است . سازمان بهداشت جهانی ، سلامتی را مجموعه حالت رفاه و آسایش کامل جسمانی ، روانی و اجتماعی تعریف کرده است . امروزه فشار روانی از موضوعات مهم زندگی است . فشار روانی یعنی تهدید سازگاری ما در زندگی روزمره . فرد از فشار روانی برای شرح مجموعهای از احساسات منفی استفاده میکند ، مثلاً در ارتباط با امتحان ، فروپاشی زندگی زناشویی و .... ( پایندان ، 1389 ). سلامت ، مهمترین مسأله بشریت است ، زیرا با مرگ و زندگی مرتبط است . فقدان سلامتی به معنای قدم نهادن به سوی مرگ و وجود سلامتی به معنای جریان داشتن زندگی است . تعریف پدیده ای با این اهمیت برای متخصصان و پزشکان نیز دشوار است . مقبول ترین تعریف سلامت توسط سازمان جهانی بهداشت  ارائه شده است . بنابر این تعریف سلامت یعنی حالت خوب بودن کامل از لحاظ جسمی ، روانی و اجتماعی و این تنها به معنای فقدان بیماری و ناتوانی نیست . این تعریف مزایا و معایبی دارد . یکی از محاسن این تعریف تأکید بر چند بعدی بودن سلامت است . همانطور که ملاحظه می کنید در این تعریف ، سلامت صرفاً جسمی نیست بلکه ابعاد روانی و اجتماعی سلامت نیز اهمیت خاصی دارند . از جمله معایب این تعریف آرمانی بودن آن است . یعنی سلامت به مفهوم آرمانی تعریف شده به گونه ای که کمتر کسی می تواند در حالت خوب بودن کامل قرار گیرد . مثلاً فردی که در حالت کمال روانی ، جسمی و اجتماعی نیست ، نمی تواند سالم باشد ( بن یارد ، 2006 ). تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامت دارای دو وجه ایجابی و سلبی است . در قسمت اول این تعریف بر وجود حالت کامل بودن جسمی و روانی و اجتماعی یعنی بر جنبه ایجابی تأکید شده است . اما در قسمت دوّم تعریف ( فقدان بیماری ) به حالت سلبی سلامت توجه شده است . با این حال اغلب محققان و متخصصان سلامت تاکنون تنها به وجه سلبی سلامت توجه کرده اند . از جمله اشکالات تعریف شده عدم توجه به مفهوم نسبی بودن سلامت است . امروزه روشن شده است که سلامت و بیماری دو مفهوم کاملاً جدا و متمایز از یکدیگر نیستند بلکه کاملاً به هم مرتبط هستند و می توان آنها را به صورت درجاتی تصور کرد . جامعه شناس پزشکی ، آنتونوفسکی  ( 1987 ) معتقد است که سلامت و بیماری در دو نقطه انتهایی یک پیوستار قرار دارند . همانطور که وی به خوبی اشاره می کند ؛ ما همگی می میریم و تا زمانی