پیشینه و مبانی نظری مسئولیت پذیری (فصل دوم مقاله)

مسئولیت پذیری : مسئوليت حالتي كه طي آن شخص نقش و اثر خود را در عوارض و نتايج يك اقدام ، فعاليت يا رفتار مي پذيرد . شرايط فرد بزرگسالي كه قادر است مقررات ، آداب ، رسوم ، و معيارهاي اخلاقي ، اجتماعي ، شغلي و . . . را رعايت كند و در صورت عدم رعايت ، عوارض و نتايج نامطلوب آن را نيز پذيرا مي باشد . يكي از ويژگي هاي فرد این است که نقش هاي اجتماعي خود را مي پذيرد و در جهت انجام وظايف خود تلاش مي كند ( ساعتچي ، 1377 ). فردي كه مسئوليت كاري را بر عهده مي گيرد مي پذيرد كه يك سري فعاليت هايي را انجام دهد يا براي انجام اين كارها توسط ديگران نظارت داشته باشد ( سرتو ، 2004 ، به نقل از اونگرانو ، 2012 ). گاف ( 1968 ) معتقد است که مسئولیت پذیری به معنای در نظر داشتن پیامد رفتار خود و قابل اعتماد و اطمینان بودن در رفتار ، و احساس تعهد به ساختار اجتماعی بزرگتر می باشد . مسئولیت پذیری ، یکی از ابعاد شخصیت سالم و ویژگی بسیار مهمی در کلاس درس و زندگی روزمره است و والدین ، مشاوران و معلمان ، نقش مهمی برای کمک به دانش آموزان در کسب مسئولیت پذیری مدرسه ، خانواده و اجتماع بر عهده دارند . برای ایجاد حس مسئولیت پذیری ، روش ها و راهکار هایی تدوین شده است که معلم می تواند آن ها را در کلاس خود اجرا نماید ( حسین پور ، درویشی و سودانی ، 1389 ). مسئولیت‌پذیری یعنی قابلیت پذیرش پاسخ‌گویی و به عهده گرفتن کاری که از کسی درخواست می‌شود و شخص حق دارد که آن را بپذیرد و یا رد کند . مسئولیت با وظیفه تفاوت دارد ، وظیفه کاری است که یک نفر به دیگری محول می‌کند و باید حتما انجام بگیرد . در واقع مسئولیت انتخابی آگاهانه است . کودکی که از ابتدا امکان استقلال به او داده شده باشد ، آمادگی بیش‌تری برای پذیرفتن مسئولیت خواهد داشت . مسئولیت‌پذیری بخشی از رشد شخصیت کودک است . کودک از سن دو تا سه سالگی نیاز دیگران و اهمیت دادن به آن و نیز انتظارات دیگران از خویش را درک می‌کند و این روند ، حس مسئولیت‌پذیری را در او ایجاد می‌کند . پدر و مادر باید الگوی این مسئولیت‌پذیری را به او بیاموزند ، زیرا اگر پروسه‌ی مسئولیت‌پذیری به درستی در تربیت فرد شکل نگیرد ، بعد از هجده سالگی ، زمانی که شخصیت فرد شکل گرفت ، دیگر نمی‌توان او را تغییر دارد ، در این صورت یا باید خانواده خود را با او وفق بدهد یا او را مجبور کند که با محیط خانواده سازگار شود و اگر این شخص نتواند خود را با خانواده هماهنگ کند بهتر است از خانواده جدا شود و زندگی مستقلی برای خویش تدارک ببیند ( احمدی و رمضانی ، 1386 ). الف : نقش والدین در مسئولیت پذیری نوجوانان جامعه شناسان بر این باورند که سپردن مسئولیت به نوجوانان و شرکت