پیشینه و مبانی نظری مقایسه توانایی علمی دانش آموزان با دانش آموزان دیگر هم کلاسی

چارچوب نظری اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک نظریه ی اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک بر این مبنا است که دانش آموزان توانایی علمی خود را با توانایی های علمی هم کلاسی های خود مقایسه کرده و از این مقایسه ی اجتماعی به عنوان پایه ای برای شکل دهی خود پنداره ی تحصیلی خود استفاده می کنند ( لودکا ، 2005 ). مارش ) 1984 ( مدل نظری از اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک ارئه داد که در خود پنداره ی تحصیلی در موقعیت های آموزشی متفاوت قابل کار برد بود . فرض کنید که سه دانشآموز ( X ، Yو Z ) در توانایی علمی نسبت به کل جمعیت دانشآموزان در همه مدارس متفاوت اند : X ( کمی کمتراز توانایی متوسط )، Y ( توانایی متوسط ) و Z ( کمی بالاتر از توانایی متوسط ). اگر چه دانش آموز Y توانایی علمی متوسطی نسبت به جمعیت کل دانش آموزان دارد ، اگر Y در مدرسه ای با توانایی بالا شرکت کند ( به عنوان مثال ، یک مدرسه که در آن توانایی بالاتر از متوسط تمام مدارس است )، Y توانایی علمی را خواهد داشت که از سطح توانایی دانش آموزان در مدرسه کمتر است . پیش بینی شده است که Y خود پنداره ی تحصیلی کمتر از حد متوسط خواهد داشت . با این حال ، اگر Y در مدرسه ای با میانگین توانایی کم حضور یابد بنابراین Y بالاتر از سطح توانایی متوسط در این مدرسه قرار خواهد داشت و خود پنداره ی تحصیلی بالاتری خواهد یافت . چار چوب نظری تئوری اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک این است که خود پنداره ی از خویشتن نمیتواند در صورتی که نقش فریم مرجع نادیده گرفته شود کاملا درک گردد . ویژگی های هدف و ستاوردهای مشابه می تواند بسته به فریم مرجع و یا استاندارد مقایسه که افراد با استفاده از آن ها خود را ارزیابی می کنند به خود پنداره های نامتجانس منجر شود ، و این خود پنداره پیامدهای مهمی در انتخاب های آینده ، عملکرد و رفتارها دارد ( مارش ، ( 2008 . بنابراین اثر ماهی بزرگ در حوض کوچک زمانی رخ می دهد که دانش آموزانی با توانایی تحصیلی یکسان در زمان مقایسه خود با دانش آموزان تواناتر دچار خود پنداره تحصیلی پایین تری می شوند و در زمان مقایسة خود با دانش آموزانی با توانایی کمتر خود پنداره تحصیلی در آنان افزایش می یابد . بنابراین ، خود پنداره تحصیلی نه تنها به دستاوردهای علمی یک دانش آموز بستگی دارد ، بلکه به دستاوردهای افراد دیگری که در آن کلاس و یا مدرسه حضور دارند نیز وابسته است . براساس این مدل ، مفهوم خود پنداره تحصیلی به طور مثبت با دستاوردهای فردی ( دانشآموزان قوی تر خود پنداره تحصیلی بالاتری دارند ) همبستگی دارد ، اما به طور منفی با میانگین موفقیت در مدرسه یا کلاس دارای همبستگی است ( همان دانشآموزان در یک مدرسه که در آن توانایی به طور متوسط بالاتر است خود پنداره تحصیلی کمتری دارد