پیشینه و مبانی نظری هوش سازمانی
هوش سازمانی
هوش
اکثر انسان ها ، باهوش و خلاق به دنیا می آیند . بخش اعظم این هوش و خلاقیت ، زمانی که به مدرسه می رویم از دست می رود ، امّا ممکن است این خلاقیت در دوره های بعدی زندگی شکوفا شود . در زندگی روزمره افراد باهوش را طبق شیوه صحبت و عملکردشان تشخیص می دهیم ، امّا واقعاً این تشخیص بر مبنای قابلیت آنها برای حل پازل ها و معماهای ساده در تستهای هوش نیست ( غفاری آشتیانی و چوبندیان ، 1389 : 227 ). هوش یکی از پرمعناترین و کاربردی ترین مفاهیمی است که در حوزه های مختلف از جمله روانشناسی مورد استفاده قرار می گیرد ؛ به همین سبب لزوم شناخت آن بر کسی پوشیده نیست .
2 - 2 - 1 - 1 ) تعریف هوش
تعاریف بسیاری از هوش ارائه شده است ؛ از آن جمله ، هوش عبارتست از توانایی یادگیری و بکاربردن آنچه یاد گرفته شده ، در سازگاری با اوضاع و احوال تازه و حل مسائل و مشکلات تازه ( مان ، 1378 : 223 ). همچنین در تعریفی دیگر هوش را مجموعه یا کل استعداد شخص به منظور تفکر و عمل با هدف ، منطقی و سازگاری مؤثر با محیط تعریف کرده اند ( سیدعلوی و عربلو ، 1390 : 100 ). هوش مجموعه استعدادهایی است که بوسیله آنها شناخت پیدا می کنیم ، شناخت ها را به یاد می سپاریم و عناصر تشکیل دهنده فرهنگ را به کار می بریم تا مسائل زندگی روزانه را حل کنیم و با محیط ثابت و محیط در حال تغییر سازگار شویم ( گنجی ، 1382 : 52 ).
در واقع ، این واژه به توانایی دریافت ، درک و کاربرد نمادها و سمبل ها که نوعی توانایی انتزاعی است ، اشاره دارد ( بیک زاده ؛ علائی و اسگندری ، 1389 : 144 ). احمدی و ماهر ( 1385 : 118 ) مجموعه ای از تعاریف طرح شده بویژه دانشمندان مختلف از نیمه اول قرن بیستم را گردآوری کرده اند که برخی از آنها به طرح زیر هستند :
هوش عبارت است از ظرفیت توانایی و یادگیری ؛
هوش عبارت است از سازگاری فرد با محیط ؛
هوش عبارت است از دانش پذیری و ظرفیت کسب آن ؛
هوش توانایی تفکر بر حسب ایده های انتزاعی است ؛
هوش توانایی درک اشخاص و ایجاد رابطه با آنها ( هوش اجتماعی )، توانایی درک اشیا و کار کردن با آنها ( هوش عملی ) و توانایی درک نشانه های کلامی – ریاضی و کار با آنهاست .
2 - 2 - 1 - 2 ) انواع هوش در سازمان ها
امروزه از انواع مختلف هوش در مجامع گوناگون صحبت به میان می آید و هوش ، پیشوند بسیاری از مفاهیم مدیریتی شده است که خود نشان دهنده تغییر نگاه سازمان ها و متفکرانشان از هوش تستی بر رویکردهای نوین به این مقوله است . در این زمینه انواع متعددی از هوش که در سازمان ها مطرح می شود ، توسط اندیشمندان ذکر شده است ؛ که در ادامه به تعدادی از
