مبانی نظری تعاریف،مولفه ها وسبک های حل مساله
خلاصه ای از کار :
تعریف مسأله
مسأله عبارت است از تعارض یا تفاوت بین موقعیت موجود و موقعیت دیگری که فرد میخواهد بدان دست یابد ( گلاور و برونیگ ، به نقل از خرازی ، 1383 ، ص 213 ). در حقیقت هنگامی که فرد با موقعیتی رو به رو میشود که از طریق اطلاعات و مهارتهایی که دارد نمیتواند سریع به آن موقعیت پاسخ مناسبی دهد ، با یک مسأله رو به رو است ( سیف ، 1381 ، ص554 )
................
تعریف حل مسأله و کاربردهای آن
" زندگی سراسر حل مسأله است ". این جمله عنوان کتابی است از کارل پوپر ، یکی از بزرگترین فیلسوفان علم در قرن بیستم . وی حل مسأله را نه تنها رسالت علم بلکه اجبار زندگی میدانست وآدمی را ناگزیر از رویارویی دائمی با مسائل گوناگون و تلاش برای حل آنها ( پوپر ، 1994 ؛ ترجمه خاجیان ، 1383 ).
.............
مؤلفههای حل مسأله
از نظر دزوریلا و نزو ( 1990 ؛ نقل از پشتیبان ، 1386 ) حل مسأله از دو مؤلفه تشکیل یافته است : جهتگیری به مسأله و مهارتهای حل مسأله .
جهتگیری به حل مسأله
جهتگیری به مسأله مؤلفه انگیزشی توانایی حل مسأله را تشکیل میدهد . به عبارت دیگر مجموعه پاسخهای شناختی - هیجانی - رفتاری تعمیم یافتهای است ، که فرد آن را به موقعیت مشکلدار کنونی منتقل میکند . این مؤلفه از تجارب مربوط به حل مسأله در گذشته ناشی میشود . جنبهی شناختی این مجموعه در برگیرندهی متغیرهایی مانند ارزیابی مسأله ، اسنادهای علی و انتظارات کنترل شخصی است . جنبهی هیجانی بر حالات عاطفی مانند اضطراب ، خشم و افسردگی متمرکز است و بخش رفتاری به تمایلات گرایش - اجتناب اشاره میکند ( دزوریلا و شیدی ، 1992 ؛ نقل از پشتیبان ، 1386 ).
..............
مهارتهای حل مسأله
بدل و لناکس ( 1997 ) هفت اصل راهنمای حل مسأله را ایجاد کردهاند و پیروی از این اصول ، احتمال موفقیتآمیز حل مسأله را افزایش میدهد و از راهبردهای خودشکنانه جلوگیری میکند .
1 – مشکلات طبیعی هستند : پذیرفتن این موضوع که مشکلات بخش مهمی از زندگی طبیعی هستند ، مهم است . داشتن مشکل « بد » نیست و وجود آنها نشانه ضعف نیست . قبول مشکلات به مردم کمک میکند تا درباره خودشان بیشتر پذیرا و کمتر دفاعی باشند .
.......
سبکهای حل مسأله
کسیدی و لانگ ( 1996 ) شش سبک را برای حل مسأله در نظر میگیرند که عبارتند از : درماندگی یا بییاوری ، مهارگری در حل مسأله ، اعتماد به توانایی در حل مسأله ، سبک اجتناب ، سبک گرایش و سبک خلاقیت .
.............
- سبک حل مسأله به شیوه اسپیواک و شوره
اسپیواک و شوره رویکرد حل مسأله را شامل روشهای زیر میدانند :
تمرکز بر فرایندهای تفکر که زیربنای حل مسألهی بین فردی است .
......................
سبک حل مسأله به شیوه اکتشافی
یکی دیگر