مباني نظري و پيشينه پژوهش (فصل دو) علل اعتیاد

تعاریف اعتیاد اعتیاد چیست ؟ اعتیاد را به عادت كردن ، خو گرفتن ، و خود را وقف عادتی نكوهیده كردن معنا کرده‌اند ; به عبارت دیگر تسلیم به ماده مخدّر كه از نظر جسمی و یا اجتماعی زیان آور شمرده می‌شود ، اعتیاد نام دارد . در سال ۱۹۵۰ سازمان ملل متحد تعریف زیر را برای اعتیاد به مواد مخدر ارائه كرد : « اعتیاد به مواد مخدّر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی كه به علت استعمال مداوم یك دارو اعم از طبیعی یا تركیبی ایجاد می‌شود و به حال شخص و اجتماع زیان آور است .» اگر نیم نگاهی به پیامدها و عوارض اعتیاد به مواد مخدّر بیندازیم خواهیم دید كه پیامدهای اعتیاد جامعه ، فرد و خانواده را از نظر اقتصادی ، اجتماعی ، روانی و جسمی در برمی گیرد . از مهم‌ترین عوارض جسمی اعتیاد به مواد مخدّر می‌توان به ناراحتی‌های عصبی ، بی اشتهایی ، اضطراب ، ریزش مكرّر آب از بینی و چشم ، ناراحتی عضلانی و فشار شدید در ستون فقرات ، لاغر شدن و مانند آن اشاره كرد . در گستره اقتصادی برخی پیامدهای ناشی از اعتیاد به مواد مخدّر عبارت‌اند از : بیكاری ، ضعف مالی در ازای خرید و مصرف مواد ، لطمه به اقتصاد و جامعه و خانواده . اما عوارض روانی و شخصیتی ناشی از اعتیاد به مواد مخدر فراوان‌اند ; از جمله : ضعف اراده ، بی توجهی به مسئولیت‌های فردی ، ضعف شخصیت ، ضعف عاطفه ، عصبی بودن ، به هم خوردن تعادل روانی ، شخصیت نامتعادل و متزلزل ، و ضعف اعتماد به نفس . همچنین در زمینه اجتماعی می‌توان به عوارضی مانند بی توجهی به مقرّرات جامعه ، ضعف نیروی كار جامعه ، بی نظمی و بی اعتمادی در جامعه ، ضعف بنیاد خانواده ، افزایش انحرافاتی مانند : دزدی ، فحشا و تكدی گری اشاره كرد . 2 - 5 - 1 - علل گرایش به اعتیاد علل گرایش به اعتیاد را می‌توان در سه حیطه فردی ، اجتماعی و خانوادگی به آن‌ها پرداخت . مشكلات روانی ، كنجكاوی ، ضعف اراده ، فرار از زندگی تكراری ، انگیزه‌های درمانی ، و شخصیت نابهنجار فرد مهم‌ترین علل فردی گرایش به اعتیاد می‌باشند . در قسمت علل خانوادگی می‌توان به كمبود محبت در خانواده ، تبعیض بین فرزندان ، آزادی بی حد ، محدود كردن بی حد فرزندان ، رفاه بی حد اقتصادی در خانواده ، فقر ، و نابسامانی‌های خانواده اشاره كرد . همچنین برخی از علل اجتماعی گرایش به اعتیاد عبارت‌اند از : در دسترس بودن مواد مخدّر ، بیكاری ، نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی ، محیط جغرافیایی و محله زندگی نامناسب ، ضعف قوانین و ضعف اجرای آن ، دوست ناباب ، و ضعف دینداری در جامعه . از آن رو كه دامنه علل گرایش به اعتیاد و دامنه و گستردگی عوارض ناشی از آن بسیار وسیع و فراگیر می‌باشد ، پیشگیری ، شناسایی و از بین بردن علل گرایش به اعتیاد ضروری است ; زیرا همان گونه كه گذشت ، پیامدهای ناشی از اعتیاد بسیار