مباني نظري و پيشينه پژوهش (فصل دو)خودکارآمدی

خودکارآمدی خودکارآمدی عاملی مهم در نظام سازندۀ شایستگی انسان است . انجام وظایف از سوی افراد مختلف با مهارت های مشابه در موقعیت های متفاوت به صورت ضعیف ، متوسط و یا قوی و یا توسط یک فرد در شرایط متفاوت به تغییرات باورهای خودکارامدی آنان وابسته است . به همین دلیل ، احساس خودکارآمدی ، افراد را قادر می کند تا با استفاده از مهارت ها در برخورد با موانع کارهای فوق العاده ای انجام دهند . عملکرد مؤثر ، هم به داشتن مهارت ها و هم به باور در توانایی انجام آن مهارت ها نیازمند است . اداره کردن موقعیت های دائم التغییر ، مبهم ، غیرقابل پیش بینی و استرس زا ، مستلزم داشتن مهارت های چندگانه است ( عبداللهی ، 1385 ). مفهوم خودکارآمدی تاریخچۀ مختصری دارد که از سال 1977 توسط بندورا مطرح شده است . بندورا ( 1997 ) یکی از نظریه پردازان یادگیری  است که با بکارگیری مفهوم خودکارآمدی سهم بسزایی در فهم ما از نظریه یادگیری - اجتماعی  دارد . بندورا سعی کرد روشن نماید که اطلاعات مربوط به عملکردهای ویژه ، تجربه جانشینی ، حالت های فیزیولوژیایی  و متقاعد شدن کلامی  توسط دیگران چگونه می توانند خودکارآمدی فرد را تغییر دهند . وی همچنین بر اهمیت مدل سازی  در کمک به تطابق کودکان با بزرگسالان و درونی کردن استانداردهای بزرگسالانی که برای کودک مهم هستند ، تأکید کرد . به نظر وی ، این استانداردها در آینده به صورت عوامل کنترل کنندۀ کودکان درآمده و باعث می شوند که کودکان در رفتارهای خود ، از آنها به صورت خود - انتقادی و یا خود - رضامندی استفاده کنند . بندورا معتقد است که در برخی موارد ، نتیجۀ کنترل خود ، بسیار قوی تر از نتایجی است که محیط خارج می تواند در فرد ایجاد نماید . از نظر وی ، چیزی سهمگین تر و ویرانگرتر از خوار شمردن خود وجود ندارد ( صدرالسادات و شمس اسفندآبادی ، 1380 ). بندورا ( 1986 ) یک چارچوب نظری توسعه داده است که نقش تفکر خودارجاعی را در هدایت و تغییر عمل برجسته می سازد . مطابق این الگوها ، تغییرات رفتار از طریق شیوه های مختلف ، همچون رویارویی هدایت شده ، الگوپذیری ، اقناع سازی  ( ترغیب ) و کاهش اضطراب بدست می آید ، این عمل تا حدی شبیه به ابعاد یا قوت بخشیدن انتظارات خودکارآمدی شخص است . همچنین فرض شده است که خودکارآمدی روی انتخاب فعالیت های رفتاری ، هزینۀ تلاش و پشتکار در برابر موانع و عملکرد تکلیف تأثیر می گذارد . همچنین ، بندورا ( 1986 ) خودانعکاسی  ( خودتأملی ) از توانایی منحصر به فرد انسانی را مورد توجه قرار داد ، که از این طریق افراد تفکر و رفتارشان را تغییر می دهند . خودکارآمدی شامل ارزیابی فرد از توانایی هایش می شود . باورهای افراد نسبت به توانایی هایشان ، روی رفتار به شیوه های مختلف ، از جمله روی انتخاب های آنها تأثیر می گذارد و باعث می شود که