مبانی نظری و پیشینه تحقیق جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان
مبانی نظری وپیشینه تحقیق جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان
جهت گیری مذهبی
طي ساليان طولاني برخي انديشمندان مذهب را عامل عقب‌ماندگي جوامع تلقي مي‌کردند ، اما در گذر زمان مشخص شد که نه تنها مذهب الهي عامل عقب‌ماندگي نيست بلکه مي‌تواند عامل پيشرفت جوامع نيز باشد . در اين زمينه و با اين ادعا اين پرسش مطرح مي‌شود که آيا مذهب مي‌تواند به‌عنوان يک عامل محرک مانند سرمايه فيزيکي بر توسعه و حتي توليد , توزيع و مصرف اثر مثبت داشته باشد ؟ در اينجا سعي شده است مذهب از بعد اثرگذاري بر اين عوامل و پديده‌ها به عنوان سرمايه مذهبي تعريف شود . در اينجا يادآور مي‌شويم که منظور ما از مذهب ، انحراف‌هاي ايجاد شده در بعضي مقاطع زماني براي بهره‌برداري سياسي , استحکام حکومت و يا خام کردن مردم جامعه همچون دوران پس از اوج‌گيري حکومت عباسيان و پس از آن عثماني‌ها و يا صفويان و چرخش مسير تبليغات آموزه‌هاي مذهبي به سمت حفظ منافع حاکمان نيست , بلکه مذهبي واقعي و خالص که همراه آموزه‌هاي پيش‌برنده در جامعه مطرح است .
2 - 4 - 1 - سرمايه مذهبي
در ابتداي اين بحث اين نکته را يادآور مي‌شويم که منظور ما از مذهب , تحريف‌هاي موجود در مذاهب و يا انحراف‌هاي ايجاد شده در بعضي مقاطع زماني براي بهره‌برداري سياسي , استحکام حکومت و يا خام کردن مردم جامعه همچون دوران پس از اوج‌گيري حکومت عباسيان و پس از آن عثماني‌ها و يا صفويان و چرخش مسير تبليغات آموزه‌هاي مذهبي به سمت حفظ منافع حاکمان نيست , بلکه مذهبي که همراه آموزه‌هاي پيش‌برنده در جامعه ( مانند صدر اسلام و حتي چند قرن اول اسلام ) مطرح است . بر اين اساس سرمايه مذهبي به مجموعه نهادها , عملكردها ، تجربه‌ها ، اعتقادات ، باورها ، ارزش‌ها ، دانش ، قوانين و مقررات ، نمادها و واقعيت‌هاي محيطي فيزيكي و غير فيزيكي و مانند آن در جامعه مي‌گوييم كه از وجود مذهب و ايمان مذهبي نشأت گرفته باشد . سرمايه مذهبي را به دو بخش سرمايه مذهبي فردي و سرمايه مذهبي اجتماعي تفكيك مي‌كنيم . سرمايه مذهبي در اين قالب تعريف و تشريح مناسب‌تري پيدا مي‌كند . سرمايه مذهبي فردي : به مجموعه مذهب انتخابي و اعتقادات ، باورها ، دانش ، تجربه‌ها ، ارزش‌ها و عادت‌هاي حاصل از ايمان مذهبي و يا درباره مذهب نزد فرد ، سرمايه مذهبي فردي مي‌گوييم . به عبارت ديگر به عناصر مذهبي شكل‌دهنده و ساختار بخش رفتارهاي فرد ، سرمايه مذهبي فردي مي‌گوييم كه اين عناصر به‌طور خلاصه عبارت‌اند از : کيفيت مذهب انتخابي فرد ، اعتقادات ، باورها ، دانش ، هنجارها ، تجربه‌ها و عادت‌هاي مذهبي فردي . در اثرگذاري اين سرمايه ، نقش اساسي را عمق و گستردگي هريك از عناصر شكل‌دهنده آن ايفا مي‌كنند كه محور و پايه اين عمق , ايمان مذهبي فرد است . پس از بيان سرمايه مذهبي اجتماعي به اين موضوع اشاره مي‌كنيم . سرمايه مذهبي اجتماعي : به مجموعه نهادها ، عملكردها ، قوانين و مقررات ، ارزش‌ها ، اعتقادات ،
