مبانی نظری و پیشینه تحقیق طرح واره های ناسازگار اولیه
طرح واره های ناسازگار اولیّه
کلمه ی « طرح واره » در حوزه های پژوهشی مختلفی به کار برده شده است . طرح واره به طورکلی ، به عنوان
ساختار ، قالب ، چهارچوب تعریف می شود . در فلسفه ی قدیم یونان ، منطقیون رواقی ، مخصوصاً فروسیپوس ( 206 الی 279ق . م )، اصول منطق را در قالب " طرح واره استنباط " مطرح کردند . طرح واره در نظام فلسفی کانت ، " درک و دریافت نقطه اشتراک تمام عناصر یک مجموعه " تعریف می شود . این واژه همچنین در نظریه ی ریاضی مجموعه ها ، هندسه ی جبری ، آموزش ، تحلیل ادبی ، برنامه ریزی کامپیوتری نیز به کار برده شده است .
واژه ی طرح واره در روانشناسی و به طور گسترده تر در حوزه ی شناختی ، تاریخچه ای غنی و برجسته دارد . در حوزه ی رشد شناختی ، طرح واره را به صورت قالبی در نظر می گیرند که بر اساس واقعیت یا تجربه شکل می گیرد تا به افراد کمک کند تجارب خود را تبیین کنند . علاوه بر این ، ادراک از طریق طرح واره ، واسطه مندی می شود و پاسخ های افراد نیز توسط طرح واره جهت پیدا می کنند . طرح واره ، بازنمایی انتزاعی خصوصیات متمایز کننده ی یک واقعه است . به عبارت دیگر ، طرحی کلیاز عناصر برجسته ی یک واقعه راطرحواره می گویند . در روانشناسی ، احتمالاً این واژه بیشتر با کارهای پیاژه تداعی می شود ، چرا که او در مراحل مختلف رشد شناختی به تفصیل در خصوص طرح واره ها بحث کرده است . در حوزه ی رشد شناختی ، طرح واره به عنوان " نقشه انتزاعی شناختی " در نظر گرفته می شود که راهنمای تفسیر اطلاعات و حل مسئله است . بنابراین ما بهیک طرح واره ی زبانی برای فهم یک جمله و به یک طرح واره فرهنگی برای تفسیر یک افسانه نیاز داریم ( یانگ ، 1950 ؛ به نقل ازحسن حمیدپور ، 1390 ) .
در بافتار روانشناسی و روان درمانی ، طرح واره به عنوان هر اصل سازمان بخش کلی در نظر گرفته می شودکه برای درک تجارب زندگی فرد ضروری است . یکی از مفاهیم جدی و بنیادی حوزه ی روان درمانی ، این است که بسیاری از طرح واره ها در اوایل زندگی شکل می گیرند ، به حرکت خود ادامه می دهند و خودشان را به تجارب بعدی زندگی تحمیل می کنند ، حتی اگر هیچ گونه کاربرد دیگری نداشته باشند . این مسئله ، همان چیزی است که گاهی اوقات به عنوان نیاز به " هماهنگی شناختی " از آن یاد می شود ، یعنی " حفظ دیدگاهی با ثبات درباره ی خود یا دیگران " ؛ حتی اگر این دیدگاه نادرست یا تحریف شده باشد . با این تعریف کلی ، طرح واره می تواند مثبت یا منفی ، سازگار یا ناسازگار باشد و همچنین می تواند در اوایل زندگی یا در سیر بعدی زندگی شکل بگیرد