پایان نامه حاضر با عنوان بررسی اثر بخشی آموزش گروهی مدیریت استرس به شیوهء شناختی رفتاری بر تابآوری،کانون کنترل سلامت،سلامت عمومی و هموگلوبین گلوکوزیته خون در بیماران مبتلا به دیابت از سری پایان نامه های رشته روانشناسی
میباشد. این تحقیق با گرایش روانشناسی عمومی در 228 صفحه با فرمت Word
(قابل ویرایش) در مقطع کارشناسی ارشد نگارش شده است و همچنین این تحقیق آماده چاپ و پرینت جهت
استفاده دانشجویان می باشد.
====================================================
تمامی
فایل های سیستم، توسط کاربران آن آپلود می شود. اگر در فایلی تخلفی مشاهده
کردید و یا مالک پروژه ای بودید که از وجود آن در سایت رضایت نداشتید با
ما تماس بگیرید، در اسرع وقت به گزارش شما رسیدگی می شود.
====================================================
قسمتهایی کوتاه از متن:
چكيده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش گروهی مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر تاب آوری، کانون کنترل سلامت، سلامت عمومی و هموگلوبین گلوکوزیته خون دربیماران دیابتی شهر شیراز انجام گرفت.این پژوهش آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت از، تقریبا نهصد و پنجاه نفر از افراد دیابتی مراجعه کننده به انجمن دیابت شهر شیراز که از یکسال قبل به انجمن دیابت مراجعه و تشکیل پرونده دادهبودند. جامعه پژوهش شامل 60نفرکه بصورت نمونه در دسترس از بین بیماران عضو انجمن دیابت شیراز ; به صورت تصادفی انتخاب شدند و بصورت تصادفی در دو گروه 30 نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. در ابتدا پیش آزمون توسط هر دو گروه انجام شد و سپس گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 5/2 ساعته بصورت هفتگی تحت آموزش گروهی مدیریت استرس به شیوه شناختی –رفتاری همراه با تن آرامی وگروه کنترل طی این مدت تحت آموزشهای دیگر نامرتبط با مدیریت استرس مانند آموزشهای دارویی قرار گرفتند. پس از پایان دوره هر دو گروه مجددا به تکمیل پرسشنامه پرداختند. همچنین آزمایش هموگلوبین گلوکوزیته با فاصله 3 ماهه نسبت به تست اول گرفته شد. ابزار این پژوهش شامل پرسشنامههای تابآوری، کانون کنترل سلامت ، سلامت عمومی وآزمایش هموگلوبین گلوکوزیته بود. همچنین، دادههای به دست آمده از پژوهش با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، فراوانی، حد اکثر و حد اقل) آمار استنباطی به روش کوواریانس و مانووا و تی تست مستقل و توسط نرم افزار Spss-18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتههای این پژوهش نشانگر آن است آموزش گروهی مدیریت استرس به شیوۀ شناختی-رفتاری باعث افزایش تاب آوری بیماران دیابتی شده و کانون کنترل سلامت را به سمت درونی شدن سوق داده،همچنین باعث افزایش سلامت عمومی و وکاهش هموگلوبین گلوکوزیته خون بیماران دیابتی گردیده است.
مقدمه
سلامت و بیماری مفاهیمیدارای همپوشی هستند که در طیفی گسترده قرار دارند. یک طرف طیف را سلامت، وضع جسمی، روانی و اجتماعی مطلوب تشکیل میدهد که در طول زمان متغیر است. طرف دیگر، طیف بیماری قرار دارد که با علائم بیماری و ناتوانی توام است. در طول تاریخ بویژه قرن بیستم، در مقایسه با زمانهای گذشته، الگوی بیماری تغییر کرده است. امروزه مردم در سنین بالا و به علل دیگری می میرند. بیماریهای عفونی، دیگر دلیل اصلی مرگ در جوامع صنعتی نیست. امروزه در جهان بیماریهای مزمن مشکل اصلی بشمار می ایند (سارافینو، 1383).
دیابت یکی از بیماریهای شایع در ایران و جهان میباشد که مزمن،پیشرونده و پر هزینه است و عوارض متعددی ایجاد میکند.برای فرد مبتلا به دیابت قبول و پذیرش این موضوع که بایستی روش زندگی خود را بر اساس بیماری تغییر دهد،همیشه مشکل میباشد.از آنجا که این بیماران اغلب از عوارض کوتاه مدت و طولانی مدت بیماری اطلاع ندارند، ایجاد اختلالات خلقی و روانشناختی در این افراد دور از ذهن نخواهد بود (موسوی، 1387).
عوامل روانی در کنترل دیابت از اهمیت زیادی برخوردار است. خصوصا در مواردی که برقراری حالت تعادل و ثبات در این بیماری مشکل باشد،بنابراین سازگاری افراد با عوارض این بیماری و نحوه تسلط فرد بر محیط و احساس کنار آمدن با خودش در چگونگی کنترل دیابت بسیار موثر خواهد بود از این رو به نظر میرسد در میان بیماریها، دیابت پدیدهای فراگیر و مادام العمر است که تمام جنبههای زندگی فرد را در بر میگیرد. بنابراین اینکه بیماران دیابتی با بیماری و عوارض روانشناختی آن چگونه کنار می آیند از اهمیت خاصی بر خوردار است(وقار انزابی، 1381).
تاثیر دیابت محدود به عوارض زودرس ودیررس آن از قبیل هیپوگلیسمی، عوارض عروق کوچک و بزرگ و غیره نمیشود. بلکه دیابت نیز مانند سایر بیماریهای مزمن با روبرو کردن بیمار با چالشهای متعدد از قبیل فشارهای ناشی از کنترل و درمان بیماری،رعایت برنامههای درمانی، مراقبتی پیچیده و هزینه بردار، نیاز به مراجعه مکرر به پزشک و انجام آزمایشهای مختلف و متعدد، نگرانی در باره آینده بیماری و احتمال ابتلای فرزندان، اختلال در روابط اجتماعی و خانوادگی، مشکلات جنسی، اختلال در ویژگیهای روانشناختی کار و غیره منجر به کاهش کیفیت زندگی فرد مبتلا میشود(لاریجانی باقر، 1386).
در ایجاد و بروز هر بیماری عناصر و شرایط گوناگونی از جمله زمینههای وراثتی، تعامل اجتماعی، ویژگیهای روانشناختی و رفتاری انسان نقش دارند. یکی از مهمترین عوامل روانشناختی موثر در بروز بیماریهای جسمی استرس است.استرس از طریق تاثیر بر رفتار و دستگاههای بدن، از جمله دستگاه قلبی – عروقی، غدد درون ریز و دستگاه ایمنی، بر سلامت انسان تاثیری منفی دارد و باعث بروز بیماریهای جسمی از قبیل بیماریهای قلبی عروقی، فشار خون بالا، بیماریهای گوارشی، دیابت، بیماریهای پوستی و انواع دیگربیماریها میگردد(سارافینو، 1383).
یافتههای بالینی نشان میدهد فشار روانی ناشی از رویدادهای روز مره زندگی به تدریج فعالیت سیستمهای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار داده و عملکرد آنها را مختل می سازد و یا با تضعیف سیستم ایمنی، استعداد ابتلا به بیماریهای روانی و جسمیرا افزایش میدهد. از نشانههای شایع استرس، خستگی، سردرد، تنش ماهیچه ای، اختلالات گوارشی، سرگیجه، بالا رفتن قند خون و. . . میباشد. استرس بالا قادر است موجب کاهش سطح سلامتی و رفاه افراد گردد(نعمتی، پارسایی، 1388).
از بین این عوامل استرس میتواند اثرات منفی شدیدی بر سلامتی افراد داشته باشد. در هر حال استرس میتواند فرد را در برابر بیماریهای جسمی آسیب پذیر و در دراز مدت به سوی مرگ بکشاند(آقایی، آتش پور، 1380).
البته میتوان گفت رابطه استرس و بیماری یک رابطه دو طرفه و تعاملی است، بدین معنی که بیماریهای جسمی نیز به نوبه خود، به ویژه اگر به صورت مزمن در آمده باشند،از استرسها و حوادث مهم زندگی به شمار می آیند(پاورز ، 2005).
مقابله سازگارانه با استرسهای مرتبط با بیماریهای مزمنی چون دیابت آسان نیست و بسیاری از این بیماران در این زمینه با مشکلات زیادی روبرو هستند، زیرا مدیریت این بیماری تمام جنبههای زندگی شخصی، خانوادگی، اجتماعی را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین شناخت مشکلات روانشناختی این بیماران و تلاش در جهت رفع ویا کاهش این مشکلات، به ویژه در کشورهایی همچون ایران که از شیوع نسبتا بالای دیابت برخوردار است و هزینههای درمانی بالایی برای افراد و جامعه در بر دارد ضروری است (ابوالحسنی، مهاجرانی، 1384).
به دنبال فعالیتهای اولیه و روشن گر گارمزی در حدود سال 1970، گروهی از دانشمندان تحولی، توجه خود را به کودکانی معطوف کردند که علی رغم تجربه خطر، موفقیت تجربه میکردند. این پژوهشگران بر این عقیده اند که مطالعه تاب آوری میتواند برای تدوین برنامهها، سیاستها و مداخلات معطوف بر شایستگی و پیشگیری یا تخفیف مشکلات در زندگی، آگاهی بخش باشد. اندیشههای پیشگامان این حوزه (مانند گارمزی، 1991؛ راتر ، 1985؛ ماگان ، مورتیمور ، و اوستون ، 1979؛ ورنر ، 1993ورنر و اسمیت ، 1992؛ به نقل از زیمرمن وآرونکمار ، 1994)،الهام بخش سه دهه پژوهش در زمینه تاب آوری بود که مدلها، روشها و اطلاعاتی را با تلویحاتی برای نظریه، پژوهش و مداخله فراهم نمود(به نقل از نیکوزاده، 1390).
تاب آوری به توانایی غلبه بر رویدادهای دارای بار استرس زیاد، شامل آسیبهای شدید، مرگ، فاجعه، ضایعه اقتصادی، آشوبهای سیاسی و تغییرات فرهنگی و حفظ سلامت روانی و شوخ طبعی، به رغم مواجهه با این رویدادهای ناخوشایند اشاره میکند(کردمیرزا، 1388).
تاب آوری به معنای مهارتها،خصوصیات و توانمندیهایی تعریف میشود که فرد را قادر می سازد با سختیها، مشکلات و چالشها سازگار شود.هر چند برخی از ویژگیهای مرتبط با تاب آوری به صورت زیستی و ژنتیکی تعیین میشوند، اما مهارتهای مربوط به تاب آوری را میتوان یاد داد و تقویت نمود(الورد ، 2005، به نقل از همان منبع ).
در بیماری دیابت که نیازمند مشارکت بیمار در فرایند درمان میباشد، پیامد درمان به باورهای بهداشتی بیمار و درک وی از بیماری وابسته است.یکی از عوامل تاثیر گذار بر رفتارهای خود مراقبتی، کانون کنترل سلامت است که در واقع درجه اعتقاد فرد به این امر است که سلامت او تحت کنترل عوامل درونی است یا عوامل بیرونی.
افرادی که کانون کنترل سلامتی از نوع بیرونی دارند بر این اعتقادندکه پیامدهای معین و حوادث رخ داده در زندگی آنها به واسطه نیروهایی مانند پزشکان، شانس، سرنوشت و بخت و اقبال تعیین میگردند در عوض افرادی که دارای کانون کنترل سلامتی از نوع درونی هستند به این امر معتقدند که پیامدها و حوادث معین در نتیجه رفتار واعمال خود آنها میباشد و تعیین کننده سلامتی آنها به طور مستقیم اعمال و رفتارهای آنان میباشد(والستون ، 1978).
کانون کنترل سلامتی به عنوان یک متغیر موثر بر توسعه و پیشرفت رفتارهای بهداشتی و ظرفیت درمانی و تبیین مشکلات بهداشتی شناخته میشود. کانون درونی کنترل سلامت به طور مثبت با آگاهی و نگرش، وضعیت روانشناختی، رفتارهای بهداشتی و سلامت و بهداشت بهتر همراه میشود. در مقابل، بیشتر منابع بیرونی کنترل سلامت(به خصوص افراد قدرتمندوبا نفوذ وبخت و اقبال)با رفتارهای بهداشتی منفی و وضعیت روانشناختی ضعیف همراه میشوند(مالکرن و همیلتون ، 2005).
(شورتز ، 2000)درپژوهشی نشان داد که کانون کنترل درونی سلامت در پیشگیری از بیماری و امیدواری نسبت به زندگی موثر است. همچنین حجم عمده ای از تحقیقات دلالت بر این دارند که هنگام مواجهه با مشکلات بهداشتی، ظاهرا افراد دارای کانون کنترل درونی نسبت به بیرونی به طور کلی پاسخهای سازگارانه در دامنه ای از به کار گیری مراقبتهای بهداشتی پیشگیرانه و توام بااحتیاط تا راهبردهای درمانی به هنگام بروز بیماری یا اختلال قرار میگیرند.
پژوهشهای زیادی، ارتباط بین کانون کنترل درونی و سازگاری روانشناختی را در بیماریهای مزمن مورد تایید قرار داده اند(کاونگروس ، 2005)، با این حال مطالعات دیگر ارتباط آشکاری بین این دو متغیر نیافته اند(لو ، 1998).
اكنون به بررسي اين نكته مي پردازيم كه فشار رواني چگونه مي تواند موجب بيماري يا تشديد آن شود . نجفيان و گلستان هاشمي (1382) بيان مي كنند به دو علت اساسي فشار رواني مي تواند موجب بيماري يا تشديد آن شده و سلامت عمومی را به خطر اندازد. عامل اول اين كه در هنگام وضعيت پرفشار رواني بروز عوارض آن مانند افسردگي، نگراني و اضطراب معمولاً باعث اختلال در روند انجام رفتارها و اعمال مرتبط با حفظ سلامتي مانند خوراك متعادل، ورزش، خواب و استراحت كافي مي شود . و عامل دوم اين كه در هنگام وضعيت پر فشار رواني عملكردهاي دستگاه ايمني بدن شرايط مساعد و كارايي ندارد. بررسيهاي انجام شده در سالهاي اخير به عنوان مثال يافتههاي عديلي و همكاران (2006) نشان مي دهد كه به طور كلي روان درمان گري از جمله درمانگريهاي شناختي - رفتاري، در بهبود علائم جسمي و ناراحتيهاي هيجاني آن دسته از بيماران ديابتي كه از افسردگي و اضطراب رنج مي برند، مؤثر است. بر همين اساس همكاري نزديك بين متخصصان ديابت و روان شناسان مورد تاكيد قرار گرفته است(تيلور 2003).
افزایش و ارتقای سلامت عمومی مستلزم آموزش روش دستیابی به سبک زندگی سالم، رفتارهای مقابلهای سازگارانه و نیز کمک به افراد در معرض خطر است. مطالعات نشان داده است افرادی که خود را به مجموعهای از مهارتها و توانمندیهای مقابله ای تجهیز کرده اند در رویارویی با مشکلات موفق ترند. استفاده از پاسخهای مقابله ای موثر، به آنها در غلبه بر مشکلات جسمانی و روانی، روابط بین فردی، اجتماعی و تعارضات فردی کمک میکند، در نتیجه این افراد از کیفیت زندگی و سلامت روان بهتری برخوردارند. در مقابل، افرادی که از راهبردهای هیجانی یا اجتنابی استفاده میکنند بیشتر در معرض فرسودگی عاطفی، هیجانی و نگرشی قرار میگیرند(اکبری، 1391).
با توجه به اینکه میزان هموگلوبین گلوکوزیته مهم ترین شاخص کنترل قند خون در بیماران دیابتی است، در پژوهش حاضر به عنوان فاکتور فیزیولوژیک مورد بررسی قرار میگیرد.
بنابراین در رابطه با تاثیرآموزش شناختی رفتاری گروهی مدیریت استرس برتاب آوری، کانون کنترل سلامت، سلامت عمومی و هموگلوبین گلوکوزیته بیماران دیابتی مطالعات چندانی صورت نگرفته، بر این اساس این پژوهش بر آن است تا با شناسایی و بررسی این موضوع و پر کردن خلاءاطلاعاتی در این حیطه، زمینه را برای انجام اقدامات لازم در جهت آموزش و کمک به بیماران دیابتی فراهم کند.
در مجموع، پژوهشها نشان میدهند که مداخلات روان شناختی مبتنی بر اصول شناختی رفتاری و مدیریت استرس بر حالات روان شناختی بیماران دیابتی در کشورهای مختلف به صورت معنیداری مفید بوده است (عدیلی و همکاران، 2006) ولی نتایج همه پژوهشها در این زمینه موید این تاثیر نیست و به دلیل تناقضات و ابهامات موجود نیاز به انجام پژوهشهای بیشتر و دقیق تر احساس میشود. به ویژه در کشورهایی مثل ایران که دیابت شیوع بسیار بالایی دارد (استقامتی، گویا، عباسی، دلاوری، علیخوانی و علاءالدینی، 2008).
فهرست
مطالب پایان نامه بررسی اثربخشی آموزش گروهی مدیریت استرس به شیوهی شناختی رفتاری بر تابآوری به شرح زیر می باشد:
چكيده
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1-مقدمه 3
1-2- بیان مسئله 8
1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش 21
1-4-هدف تحقیق 31
1-4-1- اهداف علمی 31
1-4-2- اهداف کاربردی 31
1-5-فرضیه تحقیق 31
1-6- تعاریف نظری متغیرها 32
1-6-1- تعریف مفاهیم 32
1-6-1-1- تعریف نظری 32
1-7-تعاریف عملیاتی متغیرها 33
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیقاتی
2-1- مباحث نظری 35
2-1-1-مباحث نظری دیابت 35
2-1-1-1 مقدمه 35
2-1-1-2- دیابت از تعریف تا واقعیت 36
2-1-1-3- چاقی،اپیدمی پنهان 37
2-1-1-4- تاریخچه کوتاه دیابت 38
2-1-1-5- انسولین چگونه در بدن عمل میکند؟ 39
2-1-1-6- چرا قند خون باید تنظیم شود؟ 40
2-1-1-7- انواع دیابت 41
2-1-1-8- عوامل خطر دیابت نوع 2 43
2-1-1-9- علائم دیابت 45
2-1-1-10- معیارهای تشخیص 46
2-1-1-11- عوارض دیابت 46
2-1-1-12- عوارض زودرس دیابت 46
2-1-1-13- عوارض دیررس دیابت 47
2-1-1-14- درمان دیابت 50
2-1-1-15- اهمیت کنترل دیابت 52
2-1-1-16- تأثیر اندوه و افسردگی بر دیابت 53
2-1-2- مبانی نظری سازه تاب آوری 53
2-1-2-1- عناصر تاب آوری و دیدگاهها 54
2-1-2-2- تعریف تاب آوری 55
2-1-2-3- چگونگی شکل گیری تاب آوری 57
2-1-2-3-1- رویکردهای نظری پیرامون تاب آوری 57
2-1-2-4- موجهای پژوهش درباره تاب آوری 59
2-1-2-5-ویژگیهای افراد تاب آور 63
2-1-2-6- نیم رخ فرد تاب آور 63
2-1-2-6-1- شایستگی اجتماعی 63
2-1-2-6-2- مهارتهای مشکل گشایی 64
2-1-2-6-3- استقلال 65
2-1-2-6-4- حس هدفمندی 65
2-1-2-6-5- اعتماد به نفس 66
2-1-2-6-6- احساس کفایت 67
2-1-2-6-7- احساس داشتن یک پایگاه ایمن 67
2-1-2-7- ویژگیهای محیطهای تاب آور 69
2-1-3- مباحث نظری کانون کنترل سلامت 70
2-1-3-1- منبع کنترل 70
2-1-3-2- سرسختی روانشناختی 71
2-1-3-3- کانون کنترل 73
2-1-3-4- کنترل درونی و بیرونی 73
2-1-3-5- كانون كنترل سلامت 74
2-1-3-6- احساس كنترل فردي 75
2-1-3-7- انواع كنترل 75
2-1-3-8- باور فرد در مورد خودش و كنترل 77
2-1-3-9- شكل گيري كنترل فردي 78
2-1-3-10- جنسيت و تفاوتهاي فرهنگي در كنترل فردي 79
2-1-3-11-زماني كه مردم كنترل فردي ندارند 79
2-1-3-12- كنترل فردي و سلامت 82
2-1-4- مبانی نظری سلامت عمومی 84
2-1-4-1- عوامل موثر در سلامت عمومی 85
2-1-4-2- انواع دیدگاههای سلامت عمومی 85
2-1-5- هموگلوبین گلوکوزیته 89
2-1-6- مدیریت گروهی استرس 91
2-1-6-1- در مورد درمانهای کار آمد 91
2-1-6-2- استرس 91
2-1-6-2-1- استرس چیست؟ 91
2-1-6-2-2- انواع استرس 94
2-1-6-2-3- عوامل مؤثر در واکنش به فشار روانی 95
2-1-6-2-4-عوامل کاهش دهنده فشار روانی 96
2-1-6-2-5-تکنیک مدیریت استرس 106
2-1-6-3-تعریف شناخت 108
2-1-6-3-1- شناخت درمانی 108
2-1-6-4- رفتار درمانی 110
2-1-6-5- درمان شناختی – رفتاری (C. B. T) 111
2-1-6-6- نظریههای آرام سازی 112
2-1-6-6-1-نظریههای تک وجهی 112
2-1-6-6-2- نظریههای دو وجهی 113
2-1-6-6-3- نظریههای چند وجهی 113
2-1-6-7-تعریف مدیریت گروهی استرس به شیوهی شناختی – رفتاری 115
2-1-6-7-1- جلسات گروهی و مدت برنامه 116
2-1-6-7-2- اندازهی گروه 116
2-1-6-7-3- ساختار گروهی بسته 117
2-1-6-7-4- توالی جلسات 117
2-1-6-7-5-جلسات نگهداری 118
2-1-6-7-6- اهداف طراحی این برنامه 119
2-1-6-7-7- رهبران گروه 120
2-1-6-7-8- طرح کلی برنامه 121
2-2- تحقیقات پیشین 123
2-2-1- استرس و تاب آوری 123
2-2-2- استرس و کانون کنترل 125
2-2-3- استرس و سلامت عمومی 126
2-2-4- استرس و هموگلوبین گلوکوزیته 131
2-2-5- تاب آوری و سلامت عمومی 133
2-2-6- کانون کنترل و سلامت عمومی 134
2-2-7- کانون کنترل و هموگلوبین گلوکوزیته 138
2-3- جمع بندی 138
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- نوع پژوهش 141
3-1-1- نوع روش تحقیق 141
3-1-2-جامعه آماری و نمونه پژوهش 142
3-1-3- روش نمونه گیری 142
3-1-4-روش اجرای پژوهش 142
3-2- ابزارهای پژوهش و روایی وپایایی آنها 146
3-2-1- پرسشنامه مشخصات فردی 147
3-2-2-پرسشنامه مقیاس تابآوری 148
3-2-3- پرسشنامه کانون کنترل سلامت 149
3-2-4- پرسشنامه سلامت عمومیگلد برگ و هیل 151
3-2-5- بررسی میزان هموگلوبین گلوکزیته 153
3-3- ملاحظات اخلاقی در شیوه اجرا 153
3-4- روش تحلیل دادهها 154
فصل چهارم: یافتههای پژوهش
4-1- یافتههای توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش 156
4-2- بررسی فرضیههای پژوهش 158
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1-خلاصه ای از پژوهش 167
5-2-فرضیههای پژوهش 168
5-3-بحث 169
5-4-نتیجه گیری 179
5-5-محدودیتها 182
5-6-پیشنهادها 182
پیوستها
پرسشنامه اطلاعات شخصی 185
پرسشنامه تاب آوري 186
پرسشنامه کانون کنترل سلامت 188
پرسشنامه سلامت عمومی 190
فهرست منابع
الف) منابع فارسی 192
ب) منابع لاتین 203