پیشینه و مبانی نظری رفتار اطلاع یابی
تعاریف رفتار اطلاع یابی
ویلسون ( 2000 ) رفتار اطلاع‌يابي انسان را عبارت از فرايندي مي‌داند كه در تعامل دائمي با افراد ، شبكه‌هاي اجتماعي ، موقعيت ها و بافت هاي گوناگون شكل گرفته و معتقد است كه اين بافت و موقعيت اجتماعي است كه به وجود آورنده نياز اطلاعاتي است و فرد را به استفاده از منابع دسترس‌پذير مشخصي محدود مي‌كند .
در دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی ، نیز رفتار اطلاع یابی چنین تعریف شده است : به الگوهای پیچیده رفتار و فعل و انفعال های متقابل انسان هنگام جست وجوی هر نوع اطلاعات ، رفتار اطلاع یابی اطلاق می شود . این اصطلاح به شیوه های گوناگون برای اشاره به هر بستری به کار می رود که در آن ، اطلاعات جست وجو می گردد و تمام شکل های اطلاع یابی را دربرمی گیرد . جزء « اطلاع یابی » این اصطلاح ممکن است ، بیش از آن که به طور ضمنی میزان فعالیت مثبتی را برساند ، از فعالیتی حکایت کند که توسط مطالعات فردی یا گروهی نتیجه نداده باشد . درحالی که اصطلاح خنثای « گردآوری اطلاعات » ممکن است توصیفی عینی تر از « اطلاع یابی » ارائه دهد . جزء « رفتار » در این اصطلاح نیز ممکن است به سبب معنای ضمنی « رفتارگرایی » کمی مبهم جلوه کند ( نوشین فرد ، 1381 ).
2 - 3 . تاریخچه رفتار اطلاع یابی
پس از جنگ جهاني دوم و با افزايش اطلاعات علمي و فني در زمينه هاي گوناگون ، بحث رفتار اطلاع يابي براي اولين بار در كنفرانس اطلاعات علمي انجمن سلطنتي انگلستان در سال ١٩٤٨ مطرح شد . دراين كنفرانس ، مطالعاتي درباره نحوه استفاده كاربران از اطلاعات ارائه و آغازگر رويكردي جديد در مطالعه رفتار اطلاع يابي انسان شد . ده سال بعد ، در سال ١٩٥٨ ، كنفرانس بين المللي اطلاعات علمي در واشنگتن ، مطالعات رفتار اطلاع‌يابي را پيگيري كرد . پيش از ظهور رايانه براي ذخيره و بازيابي اطلاعات و در فاصله دهة ١٩٤٠ تا ١٩٦٠ محور اصلي بر استفاده از اطلاعات متمركز شده بود . اولين پژوهش در اين زمينه در سال ١٩٧٢ انجام گرفت كه موضوعات آن درباره نيازهاي اطلاعاتي جامعه شهري ، چگونگي تأمين آنها ، و امكان تأمين بهتر اين نيازها از سوي سازمان ها بود . به نظر مي رسد براي اولين بار پالمر در اواخر دهة ١٩٨٠ به رفتار اطلاعاتي گروهي از دانشمندان پرداخته است . نتايج پژوهش وي نشان داد كه رشته تخصصي ، سازمان يا محيط شغلي و شخصيت ، بر رفتار اطلاع يابي مؤثر است ( ویلسون ، 2000 ).
البته در اواسط دهة ١٩٨٠ ، در پاسخ به ابراز نياز به تمركز بيشتر بر كاربران به جاي نظام ، حوزه رفتار اطلاع يابي تغيير عمده اي را هم در مفهوم آفريني و هم در طراحي پژوهش ها تجربه كرد . اكثر مطالعات حوزه استفاده و كاربران با به
