پیشینه و مبانی نظری فرهنگ ایثار و شهادت

فرهنگ ایثار و شهادت 2 - 1 . مفهوم شناسی ایثار و شهادت در تلاش براى مفهوم شناسی ايثار و شهادت ، عنايت به دو بعد اين مفاهيم قابل توجه است : ایثار و شهادت به عنوان دستاورد : وقتى از ايثار و شهادت به عنوان دستاورد ياد مى شود ، آنچه حاصل مى شود و عينيت مى يابد ، مورد نظر قرار مى گيرد . وجه دستاوردى ، به يك پديده مشخص ارجاع مى دهد . در ايثار ، عملى را شامل مى شود كه ظهور يافته است و كسى از آن بهره مند شده است . ایثار و شهادت به عنوان فرآيند : وقتى از ايثار و شهادت به عنوان فرايند ياد مى شود ، فعاليتى مورد نظر است كه در زمان جريان دارد و با اعمال در ارتباط است . مفهوم ايثار و شهادت به عنوان فرآيند را مى توان اين چنين تعريف كرد : فرآیند آگاهانه اهداى دارايى ارزشمند خويش به ديگرى بدون توقع دستاورد مقابل . ايثارگرى و شهادت طلبى براى نشان دادن اين بعد مناسب تر است . وجه فرآیندی ، جوشان و پوياست و دستاوردهايى را با خود به همراه دارد . نسبت ايثار و شهادت ، نسبتى طولى است . ايثار از حيث موضوعى داراى انواعى و از حيث مراتب داراى سطوحى است . ايثار داراى موارد متنوع است ؛ اما شهادت از يگانگى برخوردار است . شهادت ، مرتبه عالى ايثار است . با اين نوع نگاه به نسبت ايثار و شهادت ، مى توان گفت كه در بطن واژه ايثار ، بيشتر مفهوم فرايندى و در بطن واژه شهادت ، بيشتر مفهوم دستاوردى ديده مى شود . وقتى كه از ايثار سخن به ميان مى آيد ، مى توان بر اساس دو جنبه آن ، يعنى « مخاطب » و « سطح » به تشريح دقيق تر موضوع اقدام كرد . ايثار حكايت از عملى دارد كه در ارتباط با مخاطبى ظهور مى يابد . اين مخاطب از حيث فاصله واقعى و ذهنى مى تواند نزديك يا دور باشد . منظور از مخاطب نزديك ، مخاطب واقعى و عينى است . ايثار براى اشخاصى از خانواده ، در اين گروه قرار مى گيرد . منظور از مخاطب دور ، مخاطبى است كه انتزاعى است . ايثار براى خداوند از اين نوع است . ايثار از حيث سطح نيز داراى مراتبى است . در بالاترين سطح ايثار ، شهادت قرار مى گيرد كه با اهداى هستى معنى مى يابد . مفهوم شهادت داراى بار ارزشى ویژه ای است که با خود ، یگانه بودن ، قداست و رشد را نشان می دهد و از چنان ارزش والایی برخوردار است که بر هر عملی نتوان آن را اطلاق کرد . اين سطح عالى در بردارنده سطوح ديگر نیز است . سطوح ديگر ايثار شامل دو جنبه مادی و معنوی است ( موسی پور ، 1391 ). 2 - 2 . فرهنگ ایثار و شهادت در پرتو قرآن آيات فراوانی از قرآن كريم به ایثار و شهادت اختصاص دارد که در این قسمت به برخی