پیشینه و مبانی نظری هوش هیجانی و سلامت روان
مبانی نظری وپیشینه تحقیق هوش هیجانی وسلامت روان
تعاريف هوش هيجاني
هوش هيجاني يعني تواناييهايي مانند اينكه فرد بتواند انگيزه هاي خود را حفظ نمايد و در مقابل ناملايمات پايداري كند ، تكامنش هاي خود را كنترل كند و كام يابي را به تعويق بيندازد . همچنين به اين معني است كه فرد حالات رواني خود را تنظيم كند و نگذارد پريشاني خاطر قدرت تفكر او را خدشه دار سازد ، با ديگران همدلي كرده و اميدوار باشد ( گلمن ، 1380 ).
هوش هيجاني به منزله توانايي تشخيص ، پردازش و مديريت هيجانهاي خود و ديگران تعريف شده است ( ماير ، كارسو و سالووي ، 2000 : به نقل از انجل برگ و اسجوبرگ ، 2004 ، به نقل از نوري ، 1383 ).
هوش هيجاني مفهومي چند عاملي از تواناييهاي شخصي و اجتماعي است كه به ما در برابر مطالبات روزمره كمك مي كند ( سياروچي و همكاران ، 2001 ، به نقل از نوري 1383 ). تواناييهاي هيجاني شخص و اجتماعي كليدي كه ساختار عاملي هوش هيجاني را تشكيل مي دهند به شرح زير بيان مي‌دارند :
* خود توجهي : توانايي ادراك و ارزيابي دقيق خود
* جرات مندي : توانايي بيان سازنده‌ي هيجانات
* تحمل استرس : توانايي مديريت موثر هيجانات
* كنترل تكانه : توانايي كنترل هيجانات
* واقعيت آزمايي : توانايي رواسازي عيني احساسات و افكار
* انعطاف پذيري : توانايي سازش يافتگي با افكار و احساسات در موقعيت هاي جديد
* حل مسأله : توانايي حل مشكلات شخصي و بين شخصي
* همدلي : توانايي آگاهي و فهم هيجانات ديگران
* روابط بين فردي : توانايي برقرار كردن روابط بهينه با ديگران
به اعتقاد آنها ، علاوه بر اين مولفه‌ي كليه‌ي هوش هيجاني ، مدل بار – ان پنج عامل ديگر را به عنوان تسهيل كنندگان رفتار هوشمندانه اجتماعي و هيجاني در بر مي گيرد كه عبارت اند از :
* خوش بيني : توانايي مثبت انديشي و نگاه به نيمه‌ي روشن زندگي
* خودشكوفايي : تواناييي و مديريت رسيدن به اهداف و تواناييهاي بالقوه
* شادكامي : توانايي احساس سرخوشي با خود ، ديگران و به طور كلي زندگي
* استقلال : توانايي رهاشدگي از وابستگي هيجاني به ديگران و اتكا به خود
* مسئوليت پذيري اجتماعي : توانايي شناسايي خود به منزله‌ي قسمتي از گروه اجتماعي خود و مسئوليت در قبال آن .
ويژگيهاي هوش هيجاني
وقايع زندگي را مي توان به دو دسته وقايع مهم ( مانند ازدواج و مرگ افراد خانواده ) و وقايع روزمره ( همچون ملاقات يك دوست ) تقسيم نموده هوش هيجاني از عامل هاي مهم در زندگي افراد بوده كه بر روي هر دسته از وقايع زندگي تأثير بسيار دارد . ويژگيهاي هوش هيجاني همچون درك ، توصيف ، فهم و مديريت احساس باعث مقابله‌ي كارآمد افراد با استرس هاي روزانه و وقايع مربوط و نيز اتفاقات مهم زندگي بوده و نتايجي همچون سلامت رواني ، كيفيت
