بررسی نقش کیفیت گزارشگری مالی در کاهش آثار محدود کننده سیاست تقسیم سود بر روی تصمیمات سرمایه گذاری

قسمتهایی کوتاه از متن:

چکیده

تئوری نامربوط بودن تقسیم سود  پیش بینی می نماید که در بازارهای سرمایه کارا ، سیاست تقسیم سود نباید بر روی تصمیمات سرمایه گذاری تاثیر داشته باشد . در حالیکه در بازارهای ناکارا ، محدودیت های تامین وجوه خارجی که از اطلاعات نامتقارن ناشی می شوند ، می تواند شرکت ها را مجبور به صرفنظر نمودن از پروژه های سرمایه گذاری با ارزش به جهت پرداخت سود تقسیمی نماید. در این تحقیق ، نقش کیفیت گزارشگری مالی به عنوان متغیری مستقل  در کاهش آثار محدود کننده سیاست تقسیم سود بر روی سرمایه گذاری ها مورد بررسی و آزمون قرار گرفته است . لذا هدف تحقیق حاضر آزمون نقش کیفیت گزارشگری مالی در کاهش رقابت بین تصمیمات تقسیم سود و تصمیمات سرمایه گذاری در شرکت ها برای وجوه و منابع داخلی از طریق کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و بهبود دسترسی به وجوه و منابع خارجی است که ضرورت تحقیق مستقلی را در بازار سرمایه ایران ایجاب می نماید . بدین منظور داده های 122 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران در طول دوره زمانی 6 ساله 1386 الی 1391 ( 732 سال – شرکت ) به عنوان نمونه آماری به روش حذف سیستماتیک در نظر گرفته شده است . برای آزمون فرضیه های تحقیق بر حسب مورد از روش رگرسیون ترکیبی و پانل ( مدل اثرات ثابت و تصادفی )  استفاده شده است. یافته ها و نتایج حاصل از پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره نشان می دهد که کیفیت بالای گزارشگری مالی به طور معناداری اثر منفی تقسیم سود بر روی سرمایه گذاری ها را کاهش می دهد.   اما این تاثیر کاهنده برای سرمایه گذاری های تحقیق و توسعه معنادار نبوده است. علاوه بر آن، نقش تعدیل کننده کیفیت گزارشگری مالی بخصوص برای شرکت هایی که بخش عمده ای از ارزش شرکت به فرصت های رشد آن ها وابسته است ، اهمیت بیشتری دارد . این نتایج ، نقش مهم کیفیت گزارشگری مالی در تعدیل تضاد بین تصمیمات سرمایه گذاری و تقسیم سود شرکت ها را روشن می نماید و بدان وسیله احتمال آنکه شرکت ها از پروژه ها و طرح های سرمایه گذاری با ارزش به جهت پرداخت سود تقسیمی صرفنظر نمایند را کاهش می دهد

.مقدمه

رشد و دگرگونی سریع روابط اقتصادی، منجر به رقابت شدیدی در عرصه تجارت ، صنعت و سرمایه گذاری شده است. لذا شرکت ها برای بقا و گسترش فعالیت های خود، نیاز به انجام سرمایه گذاری های مناسب و به موقع دارند.گزارش های مالی شرکت ها باید اطلاعاتی فراهم نماید که برای سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل، بستانکاران و سایر استفاده کنندگان، در سرمایه گذاری های منطقی، اعطای اعتبار و تصمیمات مشابه سودمند باشد.گزارش های مالی بایستی اطلاعات لازم برای ارزیابی وضعیت مالی و بنیه اقتصادی بنگاه، ارزیابی عملکرد و توان سودآوری، ارزیابی چگونگی تامین مالی و مصرف وجوه نقد، ارزیابی چگونگی ایفای مسئولیت مباشرت مدیریت و انجام تکالیف قانونی و فراهم کردن اطلاعات مکمل برای درک بهتر اطلاعات مالی ارائه شده و پیش بینی وضعیت آتی را فراهم نماید. در نتیجه این گزارش ها اهمیت بسزایی در تحقق اهداف یاد شده دارند و افزایش کیفیت آنها می تواند موجب کاراتر بودن سرمایه گذاری شرکت ها و حفظ و توسعه منابع آنها گردد. امروزه سیستم  های اطلاعاتی حسابداری، نقش بسیار مهمی در گردش فعالیت سازمان ها ایفا نموده و در مجموعه محیط اقتصادی کشورها وظیفه ای با اهمیت بر عهده دارند. بسیاری از تصمیمات اقتصادی بر اساس اطلاعات حاصل از این سیستم ها اتخاذ شده و سهم عمده ای از مبادلات اوراق بهادار به خرید و فروش سهام شرکت ها اختصاص دارد که آن نیز به نوبه خود می تواند تحت تاثیر ارقام و اطلاعات حسابداری باشد. هرگونه تحقیق در زمینه نحوه اثرگذاری اطلاعات حسابداری بر طیف وسیع تصمیم گیرندگان ذینفع درشرکت ها به درک بهتر از چگونگی نقش این اطلاعات و ضرورت افشای بیشتر و بهتر آنها کمک میکند. از آنجا که سهامداران و بستانکاران، دو گروه اصلی استفاده کننده اطلاعات مالی اند و فراهم آوردن اطلاعات مربوط و قابل اتکا برای این دو گروه از دغدغه های اصلی مدیریت و سیستم های اطلاعاتی حسابداری به شمار می رود، توجه به کیفیت اطلاعات تهیه شده برای این دو گروه ضرورتی خاص دارد .نقش اصلی گزارشگری مالی، انتقال اثربخش اطلاعات مالی به افراد برون سازمانی به روشی معتبر و به موقع است که یکی از اهداف عمده آن فراهم ساختن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توان سودآوری بنگاه اقتصادی است. شرط لازم برای دستیابی به این هدف، ارائه اطلاعات مالی به نحوی است که ارزیابی عملکرد گذشته را ممکن سازد و در سنجش توان سودآوری و پیش بینی فعالیت های آتی بنگاه اقتصادی مؤثر واقع گردد. اما با وجود سازوکارهای نظارتی یکسان بر گزارشگری مالی شرکت ها، به نظر می رسد که شرکت ها از کیفیت گزارشگری مالی یکسانی برخوردار نیستند و این امر بیانگر آن  است که احتمالا عوامل متعدد دیگری باعث ایجاد تفاوت در کیفیت گزارشگری مالی شرکت ها می شود . کیفیت گزارشگری مالی، دقت و صحت گزارشهای مالی در بیان اطلاعات مربوط به عملیات شرکت، خصوصا جریان های نقدی مورد انتظار، به منظور آگاه نمودن سرمایه گذاران می باشد. طبق بیانیه مفهومی شماره یک هیأت استانداردهای حسابداری مالی، گزارشگری مالی باید اطلاعات سودمندی فراهم نماید که سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه را درانجام تصمیم گیری های منطقی یاری نماید. همچنین طبق بیانیه شماره 37 هیأت استانداردهای حسابداری مالی، گزارشگری مالی اطلاعاتی فراهم می کند که سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه را در ارزیابی مبالغ، زمان بندی وعدم قطعیت وجوه نقد دریافتی آتی یاری می نماید. لذا عموما از اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی به عنوان شاخصی برای کیفیت گزارشگری مالی استفاده می شود، بر اساس این دیدگاه که اقلام تعهدی، ارزش اطلاعاتی سود را با کاهش اثر نوسانات ناپایدار در جریان های نقدی بهبود می بخشد. همچنین اقلام تعهدی، برآوردهایی از جریان های نقدی و درآمد های آتی هستند.  کیفیت گزارشگری مالی سبب ارتقای سودمندی اطلاعات مالی می شود. بنابراین واضح است که قانون گذاران و سرمایه گذاران برای داشتن گزارشگری مالی باکیفیت بیشتر، هم عقیده هستند زیرا اعتقاد نهایی این است که کیفیت گزارشگری مالی به طور مستقیم روی بازارهای سرمایه اثرگذار است .بنابراین با توجه به این که کیفیت گزارشگری مالی تأثیر با اهمیتی بر بازارهای سرمایه دارد می توان  نتیجه گرفت که در سطح کلان، کیفیت گزارشگری مالی دارای اثرات اقتصادی است. همچنین در ارتباط با فرصتهای سرمایه گذاری، شرکتی که از انعطاف پذیری بالایی جهت استفاده از این فرصت ها برخوردار باشد، چشم انداز روشنی از آینده آن متصور است و از جمله خط مشی های مؤثر در ایجاد فرصت های سرمایه گذاری، کاربرد سیاست های تقسیم سود مناسب می باشد .رابطه بین سیاست تقسیم سود و سرمایه گذاری در بازار ناقص بسیار مهم می باشد. زیرا شرکت ها به راحتی نمی توانند اوراق بهادار منتشر نمایند یا اقدام به اخذ وام نمایند، پس سعی می کنند که از منابع مالی داخلی یعنی سود انباشته استفاده کنند. لذا اگر مدیران مالی با فرصت های سرمایه گذاری روبرو باشند که خالص ارزش فعلی مثبت داشته باشند و منابع مالی نیز محدود باشد، در این صورت سیاست های سرمایه گذاری و سیاست های تقسیم سود با یکدیگر مرتبط خواهند شد. تقسیم سود از دو جنبه بسیار مهم قابل بحث است. از یک طرف عاملی اثرگذار بر سرمایه گذاری های پیش روی شرکت هاست. چرا که تقسیم سود موجب کاهش منابع داخلی و افزایش نیاز به منابع خارجی می شود. از طرف دیگر بسیاری از سهامداران شرکت خواهان تقسیم سود نقدی هستند. از این رو مدیران با هدف حداکثر کردن ثروت، همواره باید بین علایق مختلف آنان و فرصت های سودآور سرمایه گذاری تعادل برقرار کنند. بنابراین تصمیمات تقسیم سود که از سوی مدیران شرکت ها اتخاذ می شود بسیار حساس و دارای اهمیت است

.فهرست مطالب

چکیده    1فصل اول- كليات تحقیق1-1) مقدمه    31-2) بیان مساله    51-3 ) اهمیت و ضرورت تحقیق    61-4) اهداف تحقیق    71-4-1) اهداف علمی    71-4-2) اهداف کاربردی    81-5)چارچوب نظری    81-6) فرضیات تحقیق    111-7) حدود مطالعاتی    111-7-1) قلمرو  مکانی تحقیق    111-7-2) قلمرو زمانی تحقیق    111-7-3) قلمرو موضوعي تحقیق    111-8) تعریف واژه ها واصطلاحات تحقیق    121 -9) ساختار تحقیق    13فصل دوم - مباني نظري و پيشينه تحقيق2-1) مقدمه    162-2)عناصرکیفیت گزارشگری مالی    162-3) کیفیت صورت های مالی درمقایسه با کیفیت گزارشگری مالی    182-4) رویکرد های مختلف برای ارزیابی کیفیت گزارشگری مالی    182-4-1) رویکرد نیازهای استفاده کنندگان    192-4-2) رویکرد حمایت ازسرمایه گذار/ سهامدار    202-5)چارچوب پیشنهادی    212-6) هدف های گزارشگری مالی    222-6-1) فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی وضعیت مالی و بنیه اقتصادی    222-6-2) فرآهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد و توان سودآوری    222-6-3) فراهم آوردن اطلاعات لازم برای ارزیابی چگونگی تامین و مصرف وجوه نقد    232-6-4 ) فراهم آوردن  اطلاعات لازم  برای ارزیابی چگونگی ایفای مسئولیت مباشرت مدیریت و انجام تکالیف قانونی    242-6-5)  فراهم آوردن اطلاعات مکمل برای درک بهتر اطلاعات مالی ارائه شده و پیش بینی وضعیت آتی    252-7 ) سئوالات مرتبط  با ارزیابی کیفیت گزارشگری    262-7-1) استمرارسود:    262-7-2)  اطلاعات تفکیکی:    272-7-3) ارزش تأیید کنندگی:    272-7-4) بموقع بودن:    282-7-5) رسیدگی پذیری:    282-7-6) کامل بودن:    292-7-7) محتوا:    292-7-8) بیطرفی:    302-7-9) مقایسه پذیری:    312-7-10) ثبات رویه:    312-7-11) شفافیت (صراحت و روشنی):    322-8) ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری    322-8-1) خصوصیات کیفی مرتبط با محتوای اطلاعات    332-8-1-1) مربوط بودن:    332-8-1-2) قابل اتکا بودن:    342-8-2)خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با ارائه اطلاعات:    352-8-2-1) قابل مقایسه بودن:    352-8-2-2) قابل فهم بودن:    362-9) ویژگی های کیفی بین المللی اطلاعات    362-10) محدودیت های اجرایی حاکم بر ویژگی های کیفی اطلاعات مالی    372-10- 1) بموقع بودن:    372-10-2) فزونی منافع برهزینه:    382-10-3) اهمیت:    382-10-4) موازنه بین خصوصیات کیفی :    382-11) مفهوم کیفیت سود    392-12) اهمیت ارزیابی کیفیت سود    402-13) روش های اندازه گیری کیفیت سود    412-13-1) اندازه گیری کیفیت سود براساس ویژگی های سریهای زمانی سود    422-13-1-1) ثبات سود    422-13-1-2) قابلیت پیش بینی    432-13-1-3) تغییرپذیری    442-13-2) اندازه گیری کیفیت سود براساس رابطه بین سود، اقلام تعهدی و وجه نقد    442-13-2-1) نسبت وجه نقد حاصل از عملیات به سود    462-13-2-2) پیش بینی اجزای اختیاری اقلام تعهدی به کمک متغیرهای حسابداری    472-13-2-3) پیش بینی روابط بین اقلام تعهدی و جریان های نقدی    492-13-3)اندازه گیری کیفیت سود براساس خصوصیات کیفی چارچوب مفهومی FASB    492-14) مفاهیم مرتبط با سیاست تقسیم سود    502-14-1) سیاست تقسیم سود    502-14-2) اهداف سياست تقسيم سود    522-14-3) عوامل تعيين كننده سياست تقسيم سود    532-14-4) تئوری‌های مربوط به سیاست تقسیم سود    562-14-4-1) مدل اطلاعات كامل - عامل ماليات:    572-14-4-2) مدل نابرابري اطلاعاتي(عدم تقارن اطلاعاتی) :    582-14-4-3) مدل هاي رفتاري:    602-15) پیشینه تحقیق    622-15-1) تحقیقات خارجی    622-15-2) تحقیقات داخلي    672-16) تاریخچه مطالعاتی    742-17)خلاصه فصل    79فصل سوم- روش‌ اجرای تحقیق3-1) مقدمه    823-2) روش تحقیق    823-3( جامعه مطالعاتی و نمونه آماری    833-4) مدل تحلیلی و شیوه اندازه گیری متغیرهای تحقیق    863-4-1) متغیرهای مستقل    863-4-1-1) کیفیت گزارشگری مالی :    863-4-1-2)  تقسیم سود  :    893-4-2)  متغیرهای وابسته    893-4-2-1) کل سرمایه گذاری :    893-4-2-2) سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه :    893-4-2-3) مخارج سرمایه ای ( وجوه سرمایه گذاری شده ) :    893-4-3)  متغیر های کنترل    893-5) روش های جمع آوری اطلاعات    903-6)روش تجزيه و تحليل  اطلاعات و آزمون های تحقیق    903-6-1) تحلیل رگرسیون    923-6-2) بررسی ناهمسانی واریانس    933-6-3) بررسی خود همبستگی    933-7 )روش آزمون فرضیات:    943-7-1)  روش آزمون فرضیه اول    943-7-2 ) روش آزمون فرضیه دوم    943-7-3 ) روش آزمون فرضیه سوم    953-8)مراحل عمومی تجزیه و تحلیل داده ها:    963-8-1) روش داده های پانل    963-8-1-1) روش اثراث ثابت:    973-8-1-2) روش اثرات تصادفی:    983-8-2) آزمون چاو یا F لیمر:    983-8-3) آزمون هاسمن:    993-8-4) آزمون معنی دار بودن مدل    1003-8-5) آزمون معنی دار بودن متغیرهای تحقیق    1003-8-6) آزمون های مربوط به مفروضات مدل رگرسیون خطی    1013-8-6-1) فرض نرمال بودن متغیرها و باقیمانده ها:    1013-8-6-2) فرض عدم وجود همخطي بين متغيرهاي مستقل:    1023-8-6-3) فرض مستقل بودن باقیمانده ها:    1023-8-6-4) فرض همسانی واریانسباقیمانده ها:    1023-8-7) تصمیم گیری برای رد یا پذیرش فرضیه ها    1033-9)خلاصه فصل:    104فصل چهارم - برآورد الگو و يافته هاي تحقیق4-1) مقدمه    1064-2) آمار توصیفی متغیرهای تحقيق    1064-3) آزمون هاي ريشه واحد    1074-4) بررسی نرمال بودن متغیر(های) وابسته    1094-5) بررسي همبستگي ميان متغيرهاي تحقيق    1104-6) بررسی هم خطی بین متغیرهای مستقل تحقیق    1124-7) نتایج حاصل از آزمون فرضيه اول    1124-7-1) تصمیم گیری در خصوص رد یا پذیرش فرضیه اول تحقیق    1194-8) نتایج حاصل از آزمون فرضيه دوم    1204-8-1) تصمیم گیری در خصوص رد یا پذیرش فرضیه دوم تحقیق    1264-9) نتایج حاصل از آزمون فرضيه سوم    1264-9-1) تصمیم گیری در خصوص رد یا پذیرش فرضیه سوم تحقیق    1324-10) خلاصه فصل    133فصل پنجم - نتیجه گیری و پیشنهادات5-1 ) مقدمه    1355-2) خلاصه تحقیق    1355-3) ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها    1355-3-1 ) نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول    1355-3-2 ) نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم    1365-3-3) نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم    1375-4) نتایج کلی تحقیق    1385-5) پیشنهادها    1405-5-1) پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق    1405-5-2) پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی    1415-6)  محدودیت های تحقیق    1415-7) خلاصه فصل    142منابع و ماخذ    143پیوست ها    149چکیده انگلیسی     178