مبانی ادراک

تحقیق مبانی ادراک در حجم 24 صفحه و در قالب word و قابل ویرایش و همراه با منابع درون متن و با قسمتی از متن زیر:

حواس و نقش آن ها در ادراك :

زيبايي شناسان و فيلسوفان حواس را به دو دسته تقسيم مي كنند :

1-حواسي كه با فواصل دور سر و كار دارند مانند بينايي و شنوايي . و در برخي موارد بويايي .

2- حواسي كه براي فواصل نزديك به كار مي روند .

حواس گروه اول از زمان فيلسوف آلماني امانوئل كانت به عنوان حواس زيبايي مطرح بودند . زيرا اين امكان را به شخص مي دهند تا از فاصله دور ، به منظره شي هنري يا موسقي توجه عميقي داشته باشد .

 در بينايي از انرژي نوراني استفاده مي شود شكل ، بافت ، رنگ ، تراكم نور ، و حركت همواره با جنبه هايي از ابعاد فضاي مانند فاصله و عمق تشخيص داده مي شود. حس بينايي علاوه بر به تصوير كشيدن محيط اطراف ، از راه هاي عمده تفكر به صورت " چشم ذهن " براي به تصوير كشيدن ايده هاي خلاق است .

در شنوايي از امواج صوتي استفاده مي شود و درك ما از آن به صورت صدا يا الگو هاي مشخصي از زير و بمي صدا ، نظم و ريتم ، ضرب آهنگ و طنين است كه مي تواند الگويي منحصر به فرد باشد . فاصله اي كه از آن مي توانيم صدا را بشنويم بستگي به زير و بمي صدا دارد .فاصله دار بودن گوش از منبع صدا اين امكان را براي متفراهم مي كند تا صدا را به صورت استريو بشنويم و بتوانيم دنياي اطراف را از نظر فضايي ارزيابي كنيم . از حس شنوايي براي تقويت اطلاعاتي كه توسط بينايي به دست آمده نيز استفاده مي كنيم .

در حس بويايي مقادير كم مواد شيميايي موجود در هوا توسط بيني رديابي مي شود . قدرت تشخيص اين حس فوري و در باز شناسي هاي متوالي حافظه براي تركيباتي ظاهرا ساده از بوها بسيار زياد است .

حس لامسه يا بساوايي داراي طيف وسيعي از كاربرد هاي است كه اغلب تصور مي شود . با كمك اين حس و استفاده از انرژي مكانيكي شكل ، بافت و فشار را احساس مي كنيم . از اين موارد تحت عنوان ادراك شده توسط حركت نام مي برند كه در فواصل نزديك كاربرد دارند و محرك هاي آن مستقيما دريافت مي شوند . .( بل سايمون 1382 )

ادراك بصري :

حواس انسان به ندرت منفك و جدا از هم به كار مي روند . زيرا اغلب در ارتباط با يكديگر اند و اين موضوع در دريافت تصوير كاملي از محيط اطراف اهميت فراوان دارد . با اين حال برخي از حواس تحت شرايطي از برخي ديگر از حواس قوي تر عمل مي كنند . از حواس لامسه و چشايي زماني استفاده مي شود كه محرك ها نزديك باشند . بنابراين بويايي و شنوايي و بينايي از اهميت بيشتري برخوردار اند . با افزايش فاصله كاملا بر حس بينايي متكي مي شويم . از طرفي بينايي نسبت به ديگر حواس انسان از تكامل بيشتري برخوردار است . فرايند هاي دراك بصري به دو دليل براي ما قابل اهميت است :

اول آن كه اين حس بيشترين مقدار اطلاعات ، خصوصا در زمينه مناظر دور را در اختيار ما قرار مي دهد و دوم اين كه حسي است كه با آن فكر مي كنيم . به همين دليل ادراك ما ، فعال و هدايت شده و هدفمند بوده و با بازخور سريع در هنگام واكنش همراه است . حواس ديگر در حقيقت الحاقاتي براي ديدن محسوب مي شوند كه مشاهده را تكميل كرده ، ابعاد مختلف را به آن مي افزايند و درك بصري را تاييد و تقويت مي كنند .

چگونگي ديد ساختار چشم ، دريافت نور و محدوديت هاي آن از عوامل تشكيل دهنده تصوير اند . پردازش اطلاعات توسط مغز نيز مشخص مي كند كه چه چيز هايي را و چگونه ببينيم . فرايند هاي شناختي و ساختار حافظه نز براي طبقه بندي اشيا و الگو ها به صورت تصويري قابل فهم ، معنا دار و منسجم به كار مي روند . فرايند هاي تفكر بصري نيز از تصاوير به عنوان پايه اي براي گستره وسيعي از خلاقيت ها و تحليل ها استفاده مي كنند به آن ها معاني و ارزش هايي را نسبت مي دهند و از آن ها نماد هايي مي سازند . ادراك ما يك تصوير برداري تصادفي از نظم بصري نيست كه مثل يك دوربين فيلم برداري فعاليت هاي در حال انجام در خيابان را ضبط كند . ما به دنبال هدف بصري خود از ثبات ها و حركات سريع چشم براي ثبت الگو ها استفاده مي كنيم . هنگامي كه منظره اي را براي اولين بار مشاهده مي كنيم ممكن است به دنبال شئ خاص باشيم يا به ساختار آن فكر كنيم يا فقط از زيبايي آن استفاده كنيم ، هر انگيزه اي داشته باشيم واكنش جستجو توسط خصوصيات خاصي انجام مي شود . هنگامي كه منظره اي داراي ساختار كالبدي ضعيفي باشد چشم به طور بي ثمر از يك نقطه ثابت به ديگر نقاط ثابت حركت مي كند تا نشانه ها و نقاط ارتباطي را بيابد ، ولي موفق نمي شود. .( بل سايمون 1382)

ادراك فعال

بر اساس مدارك موجود افراد مختلف با نگاه به منظره يكسان بر حسب دانش ، فرهنگ و تجربه خودشكل ها و الگو هاي متفاوتي را مشاده مي كنند . به اين ترتيب ادراك مقوله اي هوشيارانه است كه هر چه دخالت ناظر در منظر بيشتر باشد درجه ادراك هوشيارانه و تفكر بصري فعال نيز بيشتر مي شود . با آن كه مغز احتمالا قالب ها را به صورت تصاوير تغيير ناپذير نگهداري نمي كند ، تجارب و شرايط قبلي هر فرد تا حدود زيادي او را وادار مي كند تا در جستجوي الگوهايي باشد كه آن ها را مي شناسد .( بل سايمون 1382 )

ادراك و حركت

مشاهده محيط ، حركت را نيز در بر مي گيرد . زيرا ما محيط و منظر را به صورت متوالي و تسلسل زمان و فضا  صورت مي گيرد . با حركت ما پرسپكتيو مكان نيز از نظر فيزيكي تغيير مي كند . درك ما از مكان از آنچه كه قبلا تجربه شده و آن چه كه انتظار داريم ببينيم نيز تاثير مي پذبرد . مثلا ورود به يك فضاي بزرگ از طريق فضايي كوچكتر مي تواند موجب شود كه فضاي بزرگ با هيبت تر به نظر برسد .

ويژگي خاص حركت ، نه تنها در هنگام عبور از محيط بر روحيه ما تاثير مي گذارد بلكه تصاوير دريافتي ما را نيز متاثر مي سازد . حركت مستقيم احساس فوريت و هدفدار بودن ، و حركت غير مستقيم احساس تنش يا اسرار آميز بودن را بيان مي كند . حركت روان موجب سفري كارامد مي شود و احساس فراغت را منتقل مي سازد . حركت پيچ دار احساس تفكر و يا غم و افسردگي را بيان مي كند . مسير پيچ در پيچ در صورت وجود زمان فرد را به توقف و تامل تشويق مي كند . اما در صورت تنگ بودن وقت ناراحت كننده جلوه مي كند . خطوط پر انرژي و زاويه دار حركت انرژي و احساس هيجان يا حتي جنون را منتقل مي سازد ( ماتلاك . جان . ل . 1379 )