چکیده
طرح هادی یکی از فراگیرترین و مؤثرترین طرح هـای توسـعه و عمـران در سـطح روسـتاها بـه شـمار مـی رود و مـی توانـد شتاب بخش توسعه پایدار روستایی باشد. این طرح عمدتا جنبه های کالبدی روستاها را مورد توجـه قـرار مـی دهـد و بخـش عمده قابل اجرا یا اجرا شده طرح های هادی روستایی کشور نیز جنبه ی کالبدی دارند.گرچه در مورد سایر نیازهـای روسـتاها نیز برنامه هایی تعیین می شود ولی کمتر اجرا می شوند.در اجرای طرح هادی بر حفظ ساختار کلی بافـت روسـتا، اسـتفاده از مصالح بومآورد منطقه، ساماندهی مرکز محلات تأکید شده تا علاوه بر احیای اصالت های معماری موجـود بافت،زمینـه هـای ورود گردشگران نیز فراهم شود تا در عرصه اقتصادی نیز تاثیرات مثبتی در روستا داشته باشد.نکته اساسی در بحث توسـعه و عمران نقاط روستایی به عنوان یک سیاست این است که تمام فعالیت ها با رویکرد های جدید سعی در شناخت و تحلیل ابعاد مختلف کالبدی،اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و ارائه راهکار متناسب با شـرایط موجـود و بـومی در راسـتای ارتقـای کیفیـت زندگی روستاییان است که برای نیل به توسعه پایدار پروژه ها و برنامه های مختلف ارائـه میشـود.تمام تـلاش هـا سـعی در کاهش نابرابری های شهری و روستایی داشته تا پایداری و تثبیت در نقاط روستایی و به دنبال آن رونق اقتصاد ملی در بسـتر روستاها تحقق یابد.این تحقیق در روستای اردوشاهی ارومیه انجام شده است و اطلاعات به شیوه ی توصیفی – تحلیلی و بـا بهره مندی از روش های اسنادی و میدانی و مصاحبه جمع آوری گردیده است.نتایج حاصل از تحقیـق نشـان مـی دهـد کـه اجرای این قبیل طرحها به دلایل متعددی از کارایی و اثربخشی لازم برخوردار نبوده اند،لذا علاوه بر اجرای طرح های هـادی برای توسعه هرچه بیشتر روستاها ،هماهنگی شوراهای اسلامی روستا ،دهیاری ها و جلب مشـارکت مـردم و سـاکنین لازم و ضروری می نماید.
×
کلمات کلیدی: طرح هادی ، روستا ، توسعه پایدار، روستای اردوشاهی ارومیه
.۱ مقدمه
امروزه طرحهای هادی روستایی مهمترین ابزار مدیریت توسعه ی روستایی در ایران است.این طرح هـا عمـدتا جنبـه های کالبدی روستاها را مورد توجه قرار می دهند و بخش عمده قابل اجرا یا اجرا شده طرح های هادی روستایی کشـور نیـز جنبه ی کالبدی دارند.گرچه در مورد سایر نیازهای روستاها نیز برنامه هایی تعیین می شود ولی کمتـر اجـرا مـی شـوند.طرح هادی روستایی برگرفته از الگوی طرح هادی و جامع شـهری اسـت کـه دارای سـابقه ای طـولانی در ایـران هسـتند.دخالت
۱
شهرسازان و افراد مرتبط با مباحث برنامه ریزی شهری در تهیه طرح هادی روستایی نیز بر غلبه رویکرد طرح هـای هـادی و جامع شهری بر طرح های هادی روستایی افزوده است.به گونه ای که تلاش اندکی برای تعدیل رویکردهـای پـیش بینـی و برآورد نیازها ،طرح ریزی کالبدی،کمیات فضایی یا سرانه ها در طرح های هادی روستایی انجام مـی شـود.این مسـئله سـبب بروز مشکلاتی در هدایت توسعه روستاهای کشور شده است که ضرورت تعـدیل روش در برنامـه ریـزی روسـتایی را مطـرح ساخته است.
.۲توسعه روستایی
ادبیات توسعه روستایی تعاریف متعددی از توسعه روستایی را در خود دارد.هرچند این تعاریف مولفه های مشترک فراوانی را در خود دارند،لیکن از تفاوت های مشهودی نیز برخوردارند که این اختلاف ناشی از بینش نظری و سطح تحلیل و بررسی اختیار شده برای تبیین موضوع است.
دیاسن معتقد است توسعه روستایی راهبردی است که به منظور بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی گروه خاصی از مردم(روستاییان فقیر) طراحی شده است.این فرآیند شامل بسط منافع توسعه در میان فقیرترین اقشاری است که در مناطق روستایی در پی کسب معاش هستند.این گروه شامل کشاورزان خرده پا،خوش نشینان و کشاورزان بی زمین است. [۱]
توسعه روستایی به نوین سازی جامعه روستایی می پردازد و آن را از یک انزوای سنتی به جامعه ای تغییر خواهد داد که با اقتصاد ملی عجین شده است.بنابراین هدف توسعه روستایی در محدوده یک بخش خلاصه نمی شود، بلکه مواردی چون بهبود و بهره وری،افزایش اشتغال، تأمین حداقل قابل قبول غذا، مسکن، آموزش و بهداشت را در برمیگیرد.
.۳ضرورت و اهمیت توسعه روستایی
توسعه روستایی با رشد شتابان صنعت و تکنولوژی در جهان و گسترش شهرنشینی، عقب ماندگی مناطق روستایی جهان بیش از پیش نمایان شد و چون روستاییان نسبت به شهرنشینان درآمد کمتری داشتند و از خدمات اجتماعی، رفاهی، و آموزشی ناچیزی برخوردار بودند، لذا در جهت رفع فقر شدید مناطق روستایی،بهبود سطح و کیفیت زندگی روستاییان، ایجاد اشتغال و افزایش بهره وری آنان توسعه روستایی مطرح شد.
