چکیده
انسان همواره برای بهتر زیستن به دنبال شرایط آب و هوایی مناسب اقلیمی است در این پژوهش از داده های ۲۰ ساله (۱۹۹۳-۲۰۱۲) دما و رطوبت نسبی ایستگاه گنبد کاووس استفاده شد. گنبد کاووس به دلیل مشکلات ناشی از عدم طراحی اقلیمی مناسب، زمینه انجام این تحقیق را فراهم آورده است. نتایج حاصله نشان می دهد آسایش حرارتی در گنبد کاووس تنها محدود به ۴ ماه فروردین، مهر، تیر و مرداد می باشد. و استفاده از مصالح با ظرفیت حرارتی بالا، پنجره های دوجداره، جهت شرقی- غربی در ساختمان جهت تأمین حداکثر آسایش و حداقل مصرف انرژی پیشنهاد می شود.
کلمات کلیدی: طراحی اقلیمی، شاخص گیونی، گنبد کاووس.
.۱ مقدمه
اقلیم به عنوان یکی از عوامل مؤثر در طراحی معماری همواره مورد توجه طراحان بوده است. امروزه با آلودگی های به وجود آمده در مورد استفاده از انرژی، باید به فکر کاهش مصرف سوخت های فسیلی در ساختمان بود. تأثیر عناصر اقلیمی (دما، بارش، باد، تابش و رطوبت) بر ساختمان یکی از مقوله های کاربردی اقلیم است که در چند دهه اخیر مد نظر طراحان ساختمان قرار گرفته است، این بخش از هواشناسی امروزه با توجه به عمر رو به زوال منابع انرژی فسیلی و گرانی انرژی در دنیا اهمیت زیادی یافته است و طراحان ساختمان با کمک اقلیم شناسان از حداکثر امکانات بالقوه اقلیمی هر منطقه جهت استفاده بهینه از منابع انرژی بهره می برند( رازجویان، .(۱۳۸۸
امروزه اهمیت و ضرورت توجه به شرایط اقلیمی در طراحی و معماری مساکن ثابت شده و در ساختمانهای که در ساخت آنها به تمامی ویژگی های اقلیمی و آب و هوایی توجه شده است، انسان از نظر سطح کمی و کیفی زندگی و آسایش حرارتی، احساس بهتری را دارد و شرایط محیطی این ساختمانها سالم تر و ایمن تر است (غیور، ۱۳۷۲، .(۱۵ توجه به عوامل فوق باعث صرفه جویی در مصرف سوخت مورد نیاز جهت کنترل و تعدیل شرایط محیطی ساختمان نیز می شود. هماهنگ کردن ساختمان و محیط مسکونی انسان با شرایط و عوامل اقلیمی به دلیل گرانی انرژی از اهمیت زیادی برخوردار است (قبادیان، .(۱۳۷۲
در سال ۱۹۵۳ الگی به صورت علمی شرایط رطوبتی و حرارتی را در رابطه با احتیاجات انسان در طراحی اقلیمی مطرح کرد (فرجزاده و همکاران، .(۱۳۸۷
در سال ۱۹۷۰ کارل ماهانی و همکارانش به نقش ساختمان توجه کردند، در این روش ابتدا با توجه به دما و رطوبت نسبی هوا در هر یک از ماه های سال، نوسان روزانه، نوسان سالانه، متوسط دمای هوا و وضعیت هوا در ارتباط با آسایش انسان بررسی و سپس با به دست آوردن شاخص هایی، ویژگی های عناصر ساختمانی تعیین شد ( Un.Nation, .(1970
التمیمی در مقاله خود به فنون طراحی اقلیمی جهت کاهش مصرف انرژی سرمایشی در شهر کویت اشاره کرده است
.(Altemeemi,1995:41)
۱
(۲۰۰۸) Schuetze، هدایت رواناب محیط های شهری در کشور هلند را با تأکید بر مـدیریت منـابع آب بحـث و بررسی قرار نموده است. در این راستا، احیای مجراهای عبور آب که در شهرهای سنتی وجود داشته، پیشنهاد شده است.
هاس و ناهیدوزمان تأثیرات شرایط اقلیمی بر طراحی شهری را در کشور بنگلادش مطالعه نمودند. در ایـن پـژوهش، روند تغییرات آب و هوایی مورد توجه ویژه قرار گرفته است .(Nahiduzzaman , and Hass,2008)
ایرانمنش و بیگدلی به بیان اصولی از طراحی اقلیمی در مناطق روستایی و شهری بـا توجـه بـه تجربـه هـای سـنتی سکونتگاههای ایران پرداختند .(Iranmanesh & Bigdeli,2009:1)
فیوچی و همکاران طراحی اقلیمی فعال را مورد بحث قرار داده اند .(Fiocchi & et al,2011)
