امار چیست :
بيشتر مردم با كلمه آمار،به مفهومي كه براي ثبت و نمايش اطلاعات عددي به كار مي رود، آشنا هستند: تعداد بيكاران،قيمت روزانه بعضي از سهام در بازار بورس، تعداد افراد تلف شده در اثر شيوع يك بيماري، مثالهايي از اين مفهوم اند.ولي اين مفهوم منطبق با موضوع اصلي مورد بحث آمار نيست.آمار،عمدتا"با وضعيتهايي سروكار دارد كه در آنها وقوع يك پيشامد به طور حتمي قابل پيش بيني نيست.استتنتاجهاي آماري غالبا"غيرحتمي اند، زيرامبتني بر اطلاعات ناكامي هستند:
تخمين نرخ جاري بيكاري در يك ناحيه بر مبناي مطالعه روزي چند هزار نفر از مردم، يا بررسي يك طرح جديد ترافيك برمبناي نظرخواهي از تعدادي از افراد يك منطقه،مثالهايي ازاين موضوع اند.موارد ديگري ازعدم حتميت وقتي پيش مي آيد كه مشاهدات مكرر برروي يك پديده،نتايج متفاوتي به دست دهند،حتي اگر سعي كنيم عوامل مؤثر بر پديده اي را كه قرار است مشاهده شود كنترل كنيم.مثلا"،همه درختان كاج يكساله داراي بلندي يكسان نيستند،حتي اگر از يك نوع نهال باشند و تحت شرايط يكسان نور، هواوخاك قرارگيرند.
آمار به عنوان يك موضوع علمي،امروزه شامل مفاهيم و روشهايي است كه در تمام پژوهشهايي كه مستلزم جمع آوري داده ها به وسيله يك فرايند آزمايش و مشاهده و انجام استنباط و نتيجه گيري بوسيله تجزيه و تحليل اين داده ها هستند،اهميت بسيار دارند.
تعریف آمار :
آمار،مجموعه اي ازمفاهيم وروشهاست كه درهرزمينه پژوهش،براي گردآوري وتعبير اطلاعات مربوط به آن وانجام نتيجه گيريها، درشرايطي كه عدم حتميت و تغيير وجود دارد،به كارمي رود.معادل كلمه آمار در زبان انگليسي «statistics» است كه از لحاظ تاريخي، از كلمه لاتين « status» مشتق شده و يكي از معاني كلمه اخير،« state» (دولت ) است.
نقش آمار در زندگی :
پي بردن به واقعيات امور ازطريق گردآوري و تعبير داده ها،منحصر به پژوهشگران حرفه اي نيست.اين امردرزندگي روزمره همه مردم كه مي كوشند،آگاهانه يا ناآگاهانه،مسائلي را درباره جامعه،شرايط زندگي،محيط زندگي خودوكل دنيا درك كنند،معمول است.براي كسب اطلاع ازوضع بيكاري،آلودگي ناشي ازضايعات صنعتي،اثر يك مسكن دررفع بيماري وسايرمسائل موردعلاقه درزندگي روزمره؛اطلاعات وارقام راجمع آوري و آنها راتفسير مي نماييم يا كوشش مي كنيم كه تفسيرهاي ديگران رابفهميم. بنابراين،هرروز از طريق تجزيه و تحليل ضمني اطلاعات مبتني بر واقعيات، عمل كسب آگاهي انجام مي گيرد.
منابع اطلاعات مبتني بر واقعيات مي توانند تجربيات فردي،اخبار روز در رسانه هاي گروهي،گزارشهاي دولتي،مقالات مجلات تخصصي،پيش بينيهاي هواشناسي،گزارشهاي مربوط به بازار،شاخصهاي هزينه زندگي ونتايج حاصل ازافكار عمومي باشند. روشهاي آماري به طور گسترده اي درتهيه اين گونه گزارشها به كار مي روند.گزارشهاي متكي براستدلال آماري وتفسيردقيق نتايج،واقعا" روشنگرند؛ولي غالبا"استفاده غلط از روشهاي آماري،كه ممكن است عمدي يا ناشي ازسهل انگاري باشد،منجر به نتيجه گيري غلط وتحريف واقعيت مي شود.
امروزه روشهاي آماري درحكومتهاي دموكراسي جديدنقش مهمي دارند.مثلا"،اگر نمايندگان انتخابي مردم بتوانندتمايلات موكلانشان را با استفاده از روشهاي نمونه گيري مناسب به طور سريع معلوم كنند، بهتر مي توانند سياست عمومي كشور را در جهت رعايت خواسته هاي مردم تنظيم كنند.
