احساس تنهایی
رشد اجتماعی در بردارنده ارتباط سالم و منطبق با موقعیت در افراد است. تعلیم و تربیت، اگر به دنبال پرورش انسان‌های رشد یافته باشد که هست؛ ناچار باید مسأله رشد اجتماعی را به عنوان یکی از زمینه‌های فعالیت خود، مورد ملاحظه قرار دهد. در کنار رشد در سایر مهارت‌های تحصیلی پرداختن به جنبه‌های اجتماعی زندگی و کسب آمادگی‌های لازم برای برقرای رابطه‌ای سالم با دیگران، یکی از چالش‌های فراروی نوجوانان و جوانان در حال پرورش و نیز به دنبال آن از وظایف دست اندرکاران تعلیم و تربیت است(حسین‌چاری و خیر، 1381). بررسی دقیق و موشکافانه روابط بین فردی برای اولین بار، توسط سالیوان (1953؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381) در قالب روابط بین‌فردی جایگاه خود را در مباحث روان‌شناسی به دست آورد. سالیوان بر لزوم برقراری رابطه با دیگران، به دلیل ریشه داشتن آن در نیازهای اساسی انسانی تاکید می‌کند و بی‌کفایتی در ارضای نیاز به صمیمیت دیگران یا صمیمیت بین فردی را تحت عنوان تنهایی مطرح می‌کند. این احساس بی‌کفایتی، تجربه‌ای ناخوشایند و عمیق است و می‌تواند ناشی از عدم ارضای نیاز ذاتی به تماس فیزیکی باشد. نیاز به تماس فیزیکی، برخی احتیاجات (عضلانی- ناحیه‌ای) کودک را بر آورده می‌سازد.
یکی از متغیر‌هایی که اخیراً پژوهش‌هاي زیادي را به خود اختصاص داده است، احساس تنهایی است. تنهایی یکی از تجارب معمول دوره جوانی و نوجوانی است (بارگ و همکاران،1993؛ به نقل از نجفی و همکاران، 1390). تمایل به صمیمیت بین فردی با هر انسانی از زمان تولد تا مرگ وجود دارد و هیچ انسانی نیست که به خاطر از دست دادن آن مورد تهدید قرار نگیرد. انسان با نیاز به ارتباط و صمیمیت متولد می‌شود (فرام ، 1959؛ به نقل از هینریش و گالون ، 2006). ماهیت انسان به طور طبیعی اجتماعی است. از نظر بامیستر و لیری (1995) نیاز به تعلق داشتن در انسان یک انگیزه اساسی را شکل می‌دهد و باعث افکار، هیجانات و رفتارهای بین فردی مثبت، پایدار و مهم است.
تعریف احساس تنهایی
به نظر سالیوان (1953؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381)، نیاز به برقراری ارتباط در بزرگسالی به شکل نیاز به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی بروز می کند و عدم ارضای آن، منجر به احساس تنهایی می‌شود. اوج نیاز به هم نوع در قالب احتیاج به محبت دیگران و تبادل محبت به منظور برقراری روابط دوستی صمیمانه یا در بالاترین سطح آن، نیاز به عشق نسبت به فردی دیگر متجلی می‌شود. ریشه تنهایی به نظر او، در عدم ارضای یکی از این نیازها، در مراحل مختلف است و همه آن ها می‌توانند در قالب نیاز اساسی به تماس و صمیمیت بررسی شوند.
فرام رایکمن (1959؛ حجت، 1989؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381)، ضمن ارایه شواهدی در تأیید نظریه سالیوان، خاطر نشان می‌کند که همه انسان‌ها از تنها شدن هراس دارند و آستانه احساس تنهایی را متأثر از تاریخچه رشدی افراد می‌داند. به نظر وی، فقدان مستمر تماس فیزیکی در دوران کودکی، ممکن است به ناراحتی‌های جسمانی و نیز عاطفی، اعم از احساس تنهایی منجر شود.
احساس تنهایی زمانی به وجود می‌آید که تماس و رابطه فرد با دیگران کاذب باشد؛ به نحوی که تجربه عاطفی مشترکی برای این رابطه دوجانبه فرد با دیگران متصور نباشد و انسان در فرایند تماس با دیگران، فاقد یک ارتباط حقیقی و صمیمانه باشد (ون‌هالست، کالی مستر، لواکس، اسکولت، انگلس و همکاران ، 2012).
گاتمن (1977؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381) انزوای اجتماعی را معادل تنهایی به کار برده است. پرلمن و پپلائو (1982؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381) تنهایی را بر حسب تفاوت و شکاف مابین سطح مطلوب و سطح موجود روابط اجتماعی افراد، با در نظر گرفتن جنبه‌های کمی و کیفی آن، تعریف کرده اند. به نظر آن‌ها، مبنای احساس تنهایی، فاصله و شکاف بین آرمان‌های فرد (آن چه می‌خواهد) و دستاوردهای او (آن چه به دست آورده است) در روابط و صمیمیت‌های بین فردی است. هر چه این فاصله بیشتر باشد احساس تنهایی بیشتر است.
پارک هورست و هوپمیر (1999) نیز تنهایی را به عنوان احساس ناراحتی از انزوا تعریف کرده‌اند. تنهایی در کودکان، نشان دهندۀ نارسایی و ضعف ارتباط‌های بین فردی با همسالان است که به نارضایتی از روابط اجتماعی با دیگر کودکان منجر می‌شود (دان، دان و بیدوزا ، 2007).
میشلا و همکاران (1982؛ به نقل از نجفی و همکاران، 1390) تنهایی را احساس ناخوشایندي می‌دانند که در نتیجۀ کاستی در شبکۀ روابط اجتماعی فرد به صورت کمی و کیفی و عدم دسترسی به روابط نزدیک و مطلوب با دیگران به وجود می آید. گزارش‌ها حاکی از آن است که بیش از 66 درصد از دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی از تنهایی به عنوان مشکلی مهم یاد کرده اند (کلب و همکاران، 1995؛ به نقل از نجفی و همکاران، 1390).
مولفه‌های اصلی در احساس تنهایی
با مروری بر برخی تعاریف ارائه شده از تنهایی می‌توان دریافت در تعریف احساس تنهایی تفاوت‌های نسبتاً چشم‌گیری بین صاحب‌نظران وجود دارد. اما با وجود این تفاوت‌ها، سه مؤلفۀ اصلی در تعاریف تنهایی قابل شناسایی است؛
• نخستین مؤلفۀ اجتماعی احساس تنهایی است. احساس تنهایی به روشنی منعکس کننده نارسایی روابط اجتماعی ارضاکننده است. با این حال نمی توان احساس تنهایی را معادل انزوای اجتماعی در نظر گرفت یا به عبارت دیگر باید بین انزواطلبی و احساس تنهایی تمایز قایل شد.
• تلاش برای تفکیک احساس تنهایی از انزواطلبی به دومین مؤلفه احساس تنهایی منتهی می‌شود. احساس تنهایی، احساس فاعلی است که ممکن است با واقعیت بیرونی همسان نباشد. به بیان دیگر در حالی که برخی از افراد روابط اجتماعی محدودی دارند، احساس تنهایی را تجربه نمی‌کنند، اما برخی دیگر با وجود برخورداری از شبکۀ روابط اجتماعی نسبتاً گسترده، از احساس ناخوشایند تنهایی رنج می‌برند. بنابراین احساس تنهایی مستلزم ادراک یا ارزیابی فرد از روابط اجتماعی خود و مقایسه وضعیت کنونی با وضعیت مطلوب و آرمانی مورد نظر خود است. از دیدگاه برخی صاحب‌نظران این مقایسه و نحوه ادراک روابط اجتماعی علت بروز احساس تنهایی است (هینریچ و گالون ، 2006).
پیشینه تحقيقات انجام شده در داخل كشور
فرشید فر، عطایی و فرازی (1392) در پژوهشی تحت عنوان بررسی نگرش، کاربرد و تاثیر تلفن همراه و پیام کوتاه در نوجوانان در نمونه‌ای با تعداد 500 نفر دانش آموز سال سوم راهنمایی که به صورت طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند به این نتایج دست یافتند که استفاده از تلفن همراه در زمینه غفلت دانش‌آموزان دختر و پسر از کارهای روزمره، تاثیر معناداری دارد. پسران بیشتر از دختران گرایش به استفاده از تلفن همراه در رابطه با موضوعات جنسی دارند. استفاده از تلفن همراه در میان دختران بیشتر از پسران باعث افزایش استرس و تنش می شود. نوجوانان بر این باورند تلفن همراه ابزاری است که با آن از طرف والدین کنترل می‌شوند و در این زمینه کنترل پسران نسبت به دختران بیشتر گزارش شده است. در نتیجه وابستگی به تلفن همراه در نوجوانان به حدی است که اکثراً به غیر از مواقع خالی شدن شارژ (در پسران) و مزاحمت تلفنی (در دختران) تلفن همراه خویش را خاموش نمی‌کردند. انگیزه نوجوانان در استفاده از تلفن همراه به سطح سرگرمی، وقت گذرانی و تماس تلفنی با جنس مخالف تنزل پیدا کرده و نیز هیچ اهمیتی به محتوای پیام های ارسالی و دریافتی در هیچ مقطعی داده نمی شود.
رودباری، ساداتی قلعه (1392) در پژوهشی تحت عنوان رابطه سلامت عمومی و استفاده مفرط از تلفن همراه در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان نکا در نمونه‌ای به حجم 300 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان نکا که به روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب کرده بودند به این نتایج دست یافتند که بین ابعاد سلامت عمومی و استفاده مفرط از تلفن همراه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. تحلیل چندگانه به روش گام به گام نشان داد که متغیرهای سلامت عمومی جمعاٌ 53 درصد واریانس استفاده از تلفن همراه را تبیین می کند. دیگر یافته دال بر آن بود که افسردگی بیشترین سهم را در تبیین واریانس استفاده از تلفن همراه دارد و 39 درصد واریانس استفاده مفرط از تلفن همراه را تبیین می‌کند.
فهرست مطالب دانلود ادبیات نظری و پیشینه تحقیقاتی احساس تنهایی(فصل دوم پایان نامه) به شرح زیر می باشد:
احساس تنهایی
تعریف احساس تنهایی
دو دیدگاه عمده در ارتباط با احساس تنهایی
طبقه بندی ویس از احساس تنهایی
مولفه‌های اصلی در احساس تنهایی
ویژگی‌های افراد دارای احساس تنهایی
همراهی احساس تنهایی با سایر مشکلات روانی
2) پيشينه مطالعاتي
الف) تحقيقات انجام شده در داخل كشور
ب) تحقيقات انجام شده در خارج كشور
منابع فارسی
منابع لاتین
توضیحات: پرداخت توسط همه کارتهای عضو شتاب در درگاه بانک پاسارگاد امکان پذیر است. شما پس از خرید (مبانی نظری و پیشینه نظری پژوهش احساس تنهایی(فصل دوم)) سریعآ لینک دانلود در اختیارتان قرار می گیرد و می توانید آن را دانلود کنید.
نکته: شما می توانید هرگونه سوال را با مسئول پژوهش نگین فایل در میان بگذارید.
