تحقیق حاضر با عنوان بررسی اثر بخشی آموزش مثبت نگری بر افزایش احساس تعلق به مدرسه و روابط با دیگران در میان دانش آموزان از سری تحقیق های رشته روانشناسی
میباشد. این تحقیق با گرایش مشاوره در 102 صفحه با فرمت Word
(قابل ویرایش) در مقطع کارشناسی ارشد نگارش شده است و همچنین این تحقیق آماده چاپ و پرینت جهت
استفاده دانشجویان می باشد.
قسمتهایی کوتاه از متن:
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی آموزش مثبت نگری بر احساس تعلق به مدرسه و روابط با دیگران در دانش آموزان بود. جامعه ی آماری در این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه منطقه 18 تهران بودند. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است، به این صورت که از بین 39 دبیرستان و هنرستان پسرانه مقطع متوسطه منطقه 18 تهران یک دبیرستان را به تصادف انتخاب کرده ایم و از این دبیرستان نیز یک کلاس 10 نفره را به عنوان گروه کنترل و یک کلاس 10 نفره دیگر به عنوان گروه آزمایشی انتخاب شد. در این پژوهش گروه آزمایش به مدت نه جلسه ی 60 دقیقه ای با استفاده از رویکرد مثبت نگری با استفاده از پروتکل ساخته شده تحت آموزش قرار داده و نتایج آنرا بدست آورده و تفاوت بین دو آزمون اجرا شده ( پیش آزمون و پس آزمون) را گزارش داده ایم.
ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه (بری،بتی،وات ،2004) و مقیاس روابط با دیگران (ریف، 1989) بود که این ابزار از ابزارهاي رایج در این زمینه می باشد که روایی و پایایی آن در تحقیقات مختلف مورد تأیید قرار گرفته است. طرح پژوهش حاضر آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد و داده های پژوهش با استفاده از تجزیه و تحلیل کواریانس (ANCOVA)، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد تفاوت معناداری در احساس تعلق به مدرسه و روابط با دیگران دانش آموزان گروه آزمایش که آموزش مثبت اندیشی را دریافت کرده بودند نسبت به گروهی که هیچ نوع آموزشی را در این زمینه دریافت نکرده بودند(گروه کنترل)، وجود دارد(05/0p<).
مقدمه
در طي دهه گذشته روان‌شناسي مثبت‌گرا به يكي از گرايش‌هاي عمده در روان‌شناسي تبديل شده و به سرعت جايگاه مناسبي در اين رشته يافته است. سرعت اين گرايش در تبديل به يك رويكرد عمل‌گرا و مبتني بر شواهد با پيشينه هيچ يك از گرايش‌هاي ديگر قابل مقايسه نيست. اين سرعت به ويژه در زمينه شيوه‌ها و مداخلاتي كه در روان‌شناسي مثبت‌گرا ابداع و مورد استفاده قرار گرفته‌اند، چشمگير است. كاربست مداخلات مثبت به منظور ارتقاي كيفيت زندگي، خشنودي بيشتر از زندگي، شادكامي و نشاط و دستيابي به خوشباشي (احساس ذهني آسايش) و در يك كلام سعادتمندي (خوشبختي) مي‌باشد. گسترش اين كاربست‌ها تا جايي است كه در چند سال اخير از درمان‌هاي مثبت‌گرا سخن گفته شده است (لینلی و ژوزف ، 2004).
«روان‌شناسي مثبت‌گرا مطالعه علمي تجربه‌هاي مثبت و صفات فردي مثبت و نهادهايي است كه رشد آنها را تسهيل مي‌كنند. روان‌شناسي مثبت با توجه به اينكه به آسايش روانی و كاركرد بهينه مي‌پردازد، در بدو امر شايد یک پیوست روان‌شناسي باليني يا بخشي از آن باشد، اما ما چيز ديگري معتقديم. باور ما اين است افرادي كه شديدترين فشارهاي روان‌شناختي را تحمل می‌کنند در زندگي به دنبال امري به مراتب بيشتر از تسكين يافتن از درد و رنج هستند. افراد دچار مشكل در پی خشنودي بيشتر، لذت بيشتر و رضايتمندي بيشترند تا صرف كمتر كردن غم و نگراني. آنان به دنبال ساخت نقاط قوتند نه اصلاح نقاط ضعفشان، آنها به دنبال زندگي معنادار و داراي قصد و هدفند. بدیهی است که اين شرایط به‌سادگی و با رفع درد و ناراحتي حاصل نمي‌شوند.» (داك ورث و همكاران، 2005).
جانوز و همکاران (1987) در آزمایشهای خود به این نتیجه دست‌یافت افرادی که عاطفه مثبت را تجربه می‌کنند الگوهایی از تفکر را از خود نشان میدهند که به‌طور غیرقابل ملاحظه‌ای غیرمعمولی، منعطف و خلاقانه است. او نشان داد که عاطفه مثبت تمایل به تنوع‌طلبی فرد را افزایش میدهد و گزینههای متعدد رفتاری را برای فرد ایجاد می‌کنند. وی نشان داد که عاطفه مثبت موجب سازمان شناختی منعطف و گسترده میشود و توانایی یکپارچه کردن موضوعات گسترده را برای فرد فراهم میکند و نیز دریافت که زمانی که مردم آرام و شاد هستند تفکرشان وسعت یافته، خلاق‌تر میشوند و قوه خیالشان گسترش مییابد. اسمیت و ترود (1975) در پژوهش خود نشان داند که آموزش مثبتاندیشی بر انگیزش پیشرفت مؤثر است. انسان ها موجوداتی اجتماعی اند که از بدو تولد در یک مجموعه اجتماعی زندگی می کنند و نسبت به آن مجموعه احساس تعلق دارند. هر چه کودک بزرگتر می شود نسبت به والدین، محله، شهر، مدرسه و اعضای خانواده احساس تعلق بیشتری می کند. گذشته و تاریخچه زندگی یک فرد در مدرسه این احساس را قوی تر می کند و همین ویژگی های فردی مشترک با سایر دانش آموزان منجر به احساس تعلق بیشتر آنها می شود (فرهمندیان، 1387).
احساس تعلق داشتن به مدرسه، مدیر، معلمان و کارکنان مدارس با گروههای همسال هدفمند می تواند احساس ارزشمند بودن و هدفدار بودن را در فرزندان ما ایجاد کند، عزت نفس را در آنها رشد دهد و باعث شود حس مسئولیت پذیری و خود آگاهی در آنان تقویت گردد (فرهمندیان، 1387). مطالعات نشان داده است که با احساس تعلق فرد نسبت به محیط یا مکانی خاص، میزان تعهد و احساس مسئولیت و فداکاری او نسبت به محیط یا آن مکان خاص افزایش می یابد ( ناطق پور، 1389).
دانش آموزان در شرایطی که خود را با مدرسه بیگانه بدانند، هر چند در مدرسه حضور داشته باشند و درس بخوانند و از حقوق خود قانونی برخوردار باشند، اما با تعاریف اجتماعی دانش آموزان تلقی نمی شوند. دانش آموزی از دیدگاه اجتماعی زمانی تحقق می یابد که دانش آموزان نسبت به مدرسه و زیر ساخت های آن احساس تعلق کنند و در توسعه مدرسه شرکت جوید. قضاوت درباره احساس مسئولیت و مشارکت اعضای مدرسه در توسعه برنامه های مدرسه، فعالیت های فوق برنامه با ارزیابی و اندازه گیری شاخص احساس تعلق به مدرسه قابل تبیین و تحقق است (ناطق پور، 1389).
یافته های پژوهشی حاکی از آن است که تجاربی که دانش آموزان در مدرسه کسب می کنند تاثیر بسزایی در افت تحصیلی آنان دارد. محققین دریافتند دانش آموزانی که در مدرسه موفق هستند معمولا دارای نوعی احساس وابستگی به مدرسه هستند و این دسته از دانش آموزان معمولا عملکرد تحصیلی بهتری نسبت به دیگران دارند و به همین دلیل است که دانش آموزان موفق کمتر دچار افت تحصیلی می شوند( آرگایل، مایکل ، 2006). جانوز و همکاران ( 2000) دریافتند که متغیرهای مربوط به تجارب مدرسه بهترین پیش بینی کننده افت تحصیلی است و دیگر متغیرهای روانشناختی، حتی اگر معنی دار هم باشند نمی توانند به اندازه تجارب مدرسه قابلیت پیش بینی کننده داشته باشند(علی پور و همکاران، 1384).
روابط با دیگران یعنی احساس رضایت و صمیمت از رابطه با دیگران و درک اهمیت این وابستگی ها(کون و ریمپلا ، 2002). افرادی که بنا به دلایلی قادر به ایجاد رابطه قابل قبول نیستند، اغلب دچار اضطراب، احساس بیهودگی و انزوای روز افزون می شوند. ارتباط بین فردی در کامیابی های ما در بسیاری از جهات مانند رشد و توسعه اجتماعی و همچنین ساخت هویت مثبت و منطقی ضروری است. اگر چه ادعا شده است که گروه همسالان و ارتباطشان می تواند در افت تحصیلی موثر واقع شود اما فاین (1986) معتقد است که گروه همسالان فقط بخشی از دل مشغولی های درون مدرسه است و عامل روابط خانوادگی نقش اساسی تری به بعهده دارد.
افزایش ارتباطات نوجوانان با مدرسه باعث برانگیختن ارتباطات رسمی با همسالان و دوستان می شود. نوجوانانی که تحت تاثیر همسالان و دوستانی هستند که آنها را درگیر در ورابط غیر رسمی و رفتارهای غیر قانونی می کنند، بیشتر در معرض مردود شدن می باشند. در حالی که نوجوانانی که در فعالیت هایی مشارکت دارند که باعث افزایش حس مثبت آنها به مدرسه (احساس تعلق به مدرسه) می شود به احتمال کمتری دچار انحرافات رفتاری می شوند (پشت مشهدی، 1389).
رابطه ی عمیق ما بین هویت و ارتباط به طور غم انگیزی در کودکانی دیده می شود که از ارتباط انسانی محدودی برخوردار بوده اند. مطالعه های موردی از کودکانی که از دیگران منزوی شده بودن نشان می دهد که آ نها فاقد یک خود پنداره محکم هستند و رشد ذهنی و فیزیکی آن ها با نبود و فقدان کلام و زبان به طور جدی آسیب دیده است. ارتباط با دیگران نه تنها بر احساس هویت ما تاثیر دارد بلکه مستقیما بر بهزیستی روانی و جسمانی ما موثر است ( نیشیدا ،1999 ). تحقیقات نشان می دهد که ارتباط با دیگران سلامت فرد را ارتقا می دهد در حالی که انزوای اجتماعی با استرس، بیماری و مرگ زودهنگام مرتبط است (کولیر و توماس ، 1998). افرادی که فاقد دوست صمیمی هستند اضطراب و افسردگی بیشتریی دارند تا افرادی که به دیگران نزدیک هستند .گروهی از محققان تحقیقاتی را که در رابطه با سلامت و رابطه با دیگران بود را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که انزوای اجتماعی به لحاظ آماری همان قدر برای سلامتی خطرناک است که فشار خون بالا، مصرف دخانیات، چاقی یا کلسترول بالا خطرناک است (کولیر و توماس، 1998). کیم ( 1988) در مطالعه ای نشان دادند که کودکانی که از طریق مهارت های ارتباطی کافی برخوردار نیستند مراجعات بیشتری به متخصصین بهداشت روان دارند.
کینساید (1979) در یک مطالعه ی طولی نشان داد که کودکان غیر اجتماعی بیشتر از سایر کودکان به بزهکاری گرایش پیدا می کنند. تحقیقات نشان می دهد که ارتباط با دیگران سلامت فرد را ارتقا می دهد در حالی که انزوای اجتماعی با استرس، بیماری و مرگ زودهنگام مرتبط است (کولیر و توماس، 1998).
با توجه به مجموع مطالب ذکر شده و نظر به اهمیت برخورداری افراد از مثبت نگری و نقش آن در سلامت بدنی و روانی افراد این پژوهش با هدف بررسی تاثیر مثبت نگری بر افزایش تعلق به مدرسه و روابط با دیگران انجام می گیرد. مثبت نگری توجه به جنبه های مثبت افراد می باشد یعنی تاکید بر نقاط قوت و بهینه افراد است. تعلق به مدرسه نیز زمانی در دانش آموزان به وجود می آید که با داشتن تفکرات مثبت نسبت به مدرسه بیشتر به بروز رفتار سالم و موفقیت تحصیلی می شوند و همین مثبت نگری باعث کاهش عوامل خطر ساز در مدرسه می شود.
فهرست مطالب بررسی اثر بخشی آموزش مثبت نگری بر افزایش احساس تعلق به مدرسه و روابط با دیگران در میان دانش آموزان به شرح زیر می باشد:
چکیده
فصل اول
مقدمه 8
بیان مسأله 11
اهمیت و ضرورت تحقیق 14
اهداف پژوهش 16
هدف اصلی 16
اهداف جزیی 16
فرضیه های پژوهش 16
تعریف مفاهیم پژوهش 16
فصل دوم
مبانی نظری آموزش مثبت نگری 45
پيشينه روان‌شناسي مثبت‌گرا 46
تعريف روان‌شناسي مثبت‌گرا 47
ضرورت وجود روان‌شناسي مثبت‌گرا 47
اهداف اوليه روان‌شناسي 48
الف) درمان بيماري‌هاي رواني 48
ب) ساختن زندگي بارآور و رضايت‌بخش براي همگان 48
ج) شناخت و پرورش استعدادهاي برتر 48
مبانی روان‌شناسي مثبت 50
ابعاد روان‌شناسي مثبت‌گرا 52
مثبتاندیشی 53
تداوم: «گاهی» در برابر «همیشه». 54
فراگیر بودن: «خاص» در برابر «عام» 54
شخصی: «درونی» در برابر «بیرونی» 55
شناسایی علائم و نشانههای مثبتاندیشی 55
گامهای ایجاد مثبتاندیشی 56
محدودیتهای مثبتاندیشی 57
تعاریف احساس تعلق به مدرسه 20
احساس تعلق به مدرسه از نظر رویکرد یادگیری دانش آموز محور 26
مدل افزایش احساس تعلق به مدرسه 28
رابطه احساس تعلق به مدرسه با سلامت 32
تاثیرات احساس تعلق به مدرسه 33
پیامد احساس تعلق به مدرسه 34
روابط با دیگران 38
معنای ارتباط 38
اهمیت ارتباط 39
مدل های ارتباط 40
فصل سوم
ابزار اندازه گيري 66
پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه 67
مقیاس روابط با دیگران 68
روش تجزيه و تحليل داده ها 69
فصل چهارم
آزمون فرضیه اول 76
آزمون فرضیه دوم 77
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری 79
بحث و بررسی یافته هاي پژوهش 80
فرضیه اول: 80
فرضیه دوم : 80
محدودیت ها 81
پیشنهادها 83
پیشنهادهای کاربردی 83
پیشنهادهای پژوهشی 83
فهرست منابع 84
پیوست 94
