تحقيق مقايسه اثر نوع دستورالعمل مرکز توجه بر اجراي پرش عمودي در افراد حرفه ای و عادی

تحقيق مقايسه اثر نوع دستورالعمل مرکز توجه بر اجراي پرش عمودي در افراد حرفه ای و عادی در حجم 95 صفحه و در قالب word و قابل ویرایش و با قسمتی از متن زیر:

مباني نظري

    تاريخچه توجه

    دانشمندان از اولين روزهاي تحقيق درباره رفتار انسان، علاقه زيادي به بررسي توجه داشتند؛ براي مثال در اوايل سال 1859، ويليام هميلتون[1] تحقيقاتي درباره توجه در بريتانيا انجام داد. تقريبا در همان زمان، ويليام وونت[2] كه عموم مردم او را «پدر روانشناسي تجربي» مي­دانند، نيز در دانشگاه ليپزيك[3] آلمان به بررسي مفهوم توجه پرداخت. در آمريكا، نيز ويليام جيمز[4] يكي از اولين تعاريف توجه را در سال 1890 ارائه نمود. توصيف او از توجه، به صورت «كانوني نمودن»[5]، «تمركز»[6]و «هوشياري»[7]بود (مگيل، 1998). 

    محققان به موضوعات مختلف مرتبط به توجه پرداختند، مانند اجراي همزمان بيش از يك بخش مهارت، يا بيش از يك مهارت، اجراي تكاليفي كه مستلزم تصميم­گيري سريع درباره چند پاسخ انتخابي هستند و اجراي تكاليفي كه به حفظ طولاني مدت توجه نياز دارند. اين علاقه­مندي مجدد به مطالعه توجه، تاكنون نيز ادامه يافته است و دانشمندان در تلاشند تا به يكي از مهمترين محدوديت­هاي اثرگذار بر يادگيري و اجراي انسان پي ببرند (مگيل، 1998).

    تعاريف توجه

از واژه توجه تعاريف متعددي ارائه شده است، كه به برخي از اين تعاريف در ادامه اشاره مي­شود:

توجه در فرهنگ فارسي معين (1380) به معناي روكردن و روي­ آوردن به كسي يا چيزي مي­باشد.

در فرهنگ آريان­پور (1377) توجه به معناي مواظبت، مراقبت، دقت و خبر دادن مي­باشد.

در فرهنگ پزشكي درلند (1989) توجه معادل "attention" و مترادف دقت و مواظبت آمده است.

"ويليام جيمز" در سال 1890 در مورد توجه گفت: توجه تسلط ذهني واضح و روشن به يك موضوع مي­باشد كه ممكن است همزمان با آن چندين موضوع يا زنجيره­اي از افكار ديگر رخ دهد.

پوسنر و بويز[8] (1971) نيز توجه را هوشياري، ظرفيت يا منابع محدود و انتخابي در نظر مي­گيرند (رحماني­نيا، 1382).

توجه شامل اكتساب هوشياري است كه با آماده شدن فرد براي دريافت اطلاعات حسي و حفظ هوشياري همراه است. به عبارت ديگر، توجه فرآيندي است كه آگاهي ما را هدايت مي­كند تا اطلاعات، در دسترس حواس قرار گيرد [M1] (رحماني­نيا). 

توجه، درگيري هوشيار يا ناهوشيار در فعاليت­هاي ادراكي، شناختي و يا حركتي پيش، در حين و بعد از اجراي مهارت مي­باشد (مگيل، 2001).

توجه به عنوان يك پيش­نياز شناختي، براي اجراي موفقيت­آميز در ورزش حياتي است. محققان خاطر نشان كردند اجراي ضعيف ورزشكاران مي­تواند به دليل نداشتن توجه و تمركز كافي باشد (سينگر، هاسن بلاس و جانل[9]، 2001).     [M2]

توجه، كانوني كردن تمركز روي بعضي از چيزهاي برگزيده و منتخب است. در طول مدت توجه، همه­ پرتوهاي پراكنده­ ذهن جمع مي­شوند و توجه كامل، يك اثر عميق از هر چيز در ذهن مي­سازد[M3]  (سيوانندا[10]، 2003).

 

توجه به معني كانوني كردن و محدوديت منابع پردازش اطلاعات است (اشميت و رايسبرگ، 2004).

توجه، فرآيندي است كه آگاهي ما را هدايت مي­كند تا اطلاعات در دسترس حواس قرار گيرند (مارتنز[11]، ترجمه خبيري، 1385).

توجه توانايي معطوف كردن فرآيندهاي ذهني بر تكليف در دست اجرا مي­باشد (شاو[12] و همكاران، 2005).

ويژگي­هاي توجه

گرچه تلاش زيادي براي تعريف واژه توجه صورت گرفته (استلماخ و هاگز[13]، 1983) اما هنوز معناي روشن و قابل فهمي براي مردم ارائه نشده است. بطور كلي، توجه به معناي قابليت فرد در پردازش اطلاعات است (اشميت، 1991؛ مگيل، 1993) و همچنين ويژگي­هايي براي آن در نظر گرفته شده است. اشميت (1991) ويژگي­هاي توجه را اينگونه بيان مي­كند:

1-    توجه مي­تواند پويا باشد و آغاز و طول مدت آن در طول زمان تغيير نمايد؛

2-   توجه از ظرفيت محدودي برخوردار است؛

3-   توجه مستلزم تلاش و مولفه­اي از برانگيختگي است؛

4-  توجه ظرفيت شخص را در تركيب اعمال محدود مي­كند.

 

توجه و انگيختگي[14]

يكي از مواردي كه بر روي ميزان ظرفيت توجه تاثيرگذار مي­باشد سطوح انگيختگي مي­باشد (مگيل؛ ترجمه واعظ موسوي و شجاعي، 1380). ارتباط بين سطوح برانگيختگي و عملكرد تحت عنوان فرضيه  -U وارونه (دافي[15]، 1962) يا قانون يركز- دادسن[16] (1908) مطرح شده است. تكاليف چه در آزمايشگاه و به صورت زمان واكنش (لايسنگ، شوارتز و ليندسلي[17]، 1956) و چه به شكل مهارت­هاي حركتي بوم­شناختي (وينبرگ و راگان[18]، 1978) باشند. بنظر مي­رسد سطوح خاصي از برانگيختگي وجود دارد كه در آن عملكرد به حداكثر (سطح بهينه برانگيختگي) مي­رسد. عملكرد بالا يا پايين سطح بهينه، كمتر از حداكثر است. سطح بهينه برانگيختگي به ميزان پيچيدگي تكليف بستگي دارد. حركاتي كه مستلزم مهارت­هاي حركتي ظريف هستند (مثل تيراندازي، پرتاب دارت، گلف) در سطوح پايين­تر برانگيختگي بهتر اجرا مي­شوند. اما حركاتي كه نيازمند توان و قدرت هستند (مثل وزنه برداري، پرتاب چكش، پرتاب وزنه) در سطوح بالاتر برانگيختگي بهتر اجرا مي­شوند. در حركاتي كه تركيب مهارت­هاي حركتي ظريف و غير ظريف هستند (مثل اسكي به همراه تيراندازي، شمشيربازي، ژيمناستيك و چوب موازنه)، سطوح برانگيختگي براي رسيدن به اجراي بهينه بسته به موقعيت تغيير مي­كند (كلوكا[19]، ترجمه نمازي­زاده و همكاران، 1383).

اگر سطوح برانگيختگي، ظرفيت توجه موجود را تحت تاثير قرار دهد، ما مي­توانيم رابطه برانگيختگي و اجرا را منتج از ظرفيت توجه موجود بدانيم. يعني، علت اينكه سطوح برانگيختگي بسيار پايين يا بسيار بالا به اجرايي ضعيف مي­انجامد، اين است كه فرد منابع توجه لازم براي اجراي فعاليت را در اختيار ندارد. زماني كه سطح برانگيختگي مطلوب باشد، توجه كافي در دسترس بوده، فرد مي­تواند به سطح عالي اجرا برسد (مگيل؛ ترجمه واعظ موسوي و شجاعي، 1380).

استربروك[20] (1952) در نظريه بهره­برداري از نشانه­ها بيان مي­دارد كه حد مناسب سطح برانگيختگي آنست كه توجه به منظور شناسايي محرك­هاي مربوط متمركز شود و از نشانه­هاي نامربوط صرف­نظر گردد (اشميت، 1991؛ ترجمه نمازي­زاده و واعظ موسوي، 1376).

توجه و اضطراب

آيزنك[21] (1992و 1988) مداركي ارائه كرد كه پيشنهاد مي­كند كه بازيكنان بسيار مضطرب ممكن است با بازيكنان بي­اضطراب از چهار نظر تفاوت داشته باشند:

1-    آنها ممكن است خود را در معرض محرك­هاي تحريك كننده فرآيندهاي پردازش به جاي آنكه در معرض محرك­هاي خنثي و يا مربوط به كار باشد، قرار دهند.

2-    آنها ممكن است حافظه كاري كم اثرتري براي انجام تكاليف شناختي پيچيده داشته باشند.

3-   حواس آنها فوق­العاده اختلال­پذير است.

4-  آنها محدوديت توجهي بيشتري در مقايسه با بازيكنان كم­ اضطراب از خود نشان مي­دهند.

مهم­ترين كاربرد اين يافته­ها اينست كه بازيكنان حرفه­اي ممكن است از توانايي بهتري در كنترل اثرات منفي، حالات اضطراب ناشي از مسابقه روي توجه خود برخوردار باشند، در حالي كه از حداكثر تاثير مثبت آن استفاده مي­كنند (لو[22]؛ ترجمه سياح و همكاران، 1384).        

      توجه و انگيزش

يكي از موضوعات ديگر مربوط به حوزه توجه فرد، انگيزش است. بايد توجه داشت كه، انگيزش و برانگيختگي مترادف نيستند. به عبارتي، انگيزش تلاش لازم براي جهت­دهي و تقويت رفتار است (رابرتز[23]، 1992). جهت­دهي يعني آنچه كه شخصي به سوي آن كشيده مي­شود يا در آن شركت مي­كند. شدت، توصيف­گر ميزان تلاشي است كه فرد براي جذب و كشيده شدن به سوي چيزي به كار مي­بندد. مثلا ممكن است فردي يك ترم در كلاس كاراته شركت كند، ولي فرد ديگري در همان يك ترم در كلاس­هاي كاراته، كونگ­فو و تاچي شركت نمايد. جهت انگيزش بيانگر گرايش به شركت در هنرهاي رزمي است. شركت در سه كلاس نشانگر شدت انگيزش فرد است (كلوكا؛ ترجمه نمازي­زاده، 1383).

توجه و هوشياري

اصطلاح هوشياري و بويژه مفهوم رفتار ناهوشيارانه در طي رشد رفتارگرايي بعد از قرن بيستم مورد توجه قرار گرفت. جيمز (1890) هوشياري را حالتي از آمادگي ذهني تعريف كرد كه شخص مي­تواند قبل از عملكرد فعال شده و آن را حفظ كند. همچنين هوشياري به مفهوم پردازش كنترل شده در مقابل پردازش خودكار ارتباط داده شده است (اشميت و لي؛ ترجمه فرخي و همكاران، 1387). چندين محقق (برتلسون، 1967؛ برتلسون و تيسير[24]، 1968) نشان دادند كه وجود يك محرك پيش از عملكرد مي­تواند عملكرد را تغيير دهد و حتي تسهيل نمايد. بطور قطع، درگيري هوشيارانه در فعاليت­هاي توجه، مشخصه بسياري از موقعيت­هاي اجراي مهارت است؛ براي مثال، وقتي كودكي در حال يادگيري به زمين زدن و گرفتن توپ با يك دست، همزمان با دويدن است، ما فكر كردن كودك درباره آنچه بايد انجام دهد را مشاهده مي­كنيم. هنگامي كه بيماري به توانبخشي مهارت نوشتن مي­پردازد نيز همين طور است. درمانگرها غالبا مشاهده مي­كنند كه چنين بيماراني، عمل را بصورت كلامي به شيوه مورد نظر هدايت مي­نمايند. با وجود اين، به نظر نمي­رسد كه بعضي از فعاليت­هاي توجه طلب به آگاهي هوشيارانه نياز داشته باشند. بنابراين توجه، به آگاهي هوشيارانه محدود نمي­شود. افراد بسياري از فعاليت­هاي توجه طلب را بدون آگاهي هوشيارانه از آنها انجام مي­دهند. براي مثال مي­توان به توجه بينايي افراد، به آن­ دسته از نشانه­هاي محيطي كه اجرا را در جهت صحيح هدايت مي­نمايند، اشاره كرد. اگرچه لازم است توجه روي اين نشانه­ها متمركز شود، ولي افراد در تمامي مواقع از ويژگي­هاي اين نشانه، آگاهي هوشيارانه ندارند. همچنين هوشياري به مفهوم پردازش كنترل شده در مقابل پردازش خودكار ارتباط داده شده است. اجرا در آزمون­هاي مستقيم و غير مستقيم حافظه (روديگر و مك درموت[25]، 1993) و استفاده از مقياس­هاي گسستگي فرآيند (جاكوبي[26] و ديگران، 1997) نشان مي­دهد كه بين اثر هوشيار و ناهوشيار بر روي رفتار وابستگي وجود دارد. براي مثال پردازش خودكار (ناهوشيار) بخوبي در افراد بزرگسال مسن­تر حفظ مي­شود، در حالي كه پردازش كنترل شده (هوشيار)، به همراه افزايش سن كاهش مي­يابد. خطاهاي عملكرد نظير اشتباهات عمل (نورمن[27]، 1981) در وضعيت­هايي ظاهر مي­شوند كه در آنها ناهوشياري يا عمل خودكار نتواند بطور موفق توسط هوشياري يا پردازش كنترل شده جلوگيري يا خنثي شود (هاي[28] و جاكوبي، 1996؛ ريزن[29]، 1990؛ ريزن و مايسيلسكا[30]، 1982) (اشميت و لي، ترجمه فرخي و همكاران، 1387). به هر ترتيب، آگاهي يا هوشياري بوجود نمي­آيد مگر اينكه به آن توجه شود.

پردازش خودكار و كنترل شده

آيزنك (1984) مي­گويد به سه دليل ممكن است تمرين اجراي همزمان دو تكليف را آسان كند: «اول اينكه افراد ممكن است براي اجراي هر يك از تكاليف راهكارهاي جديدي ايجاد كنند كه تداخل تكليفي را به حداقل برساند. دوم اينكه تقاضاهايي كه هر كدام از تكاليف بر روي منابع توجه يا كانون منشاء مركزي تحميل مي­كنند بوسيله تمرين كاهش داده شود. سوم اينكه در تكاليفي كه در ابتدا نياز به چندين منشاء پردازشي دارند، در اثر تمرين ممكن است اجراي آنها اقتصادي­تر شود و تكيه­ آنها بر روي چند منشاء ويژه قرار گيرد».