چکیده:
موضوع تحقیق پیش رو با درک وضعیت در حال دگرگون فرهنگی جامعه و نیاز به بازنگری نیازهای فرهنگی در حوزه دانش آموزان شکل گرفت مسأله‌ی اساسی تحقیق حاضر این بود که دانشآموزان با پیشینه طبقاتی مختلف وارد مدرسه میشوند و این پایگاه طبقاتی فرصتهای و تهدیدهای مختلفی را در عرصه فرهنگی به همراه دارد در چنین شرایطی مدرسه چگونه میتواند نیازهای مختلف فرهنگی دانشآموزان را برطرف کند و همچنین رابطه بین پایگاه اقتصادی و اجتماعی دانشآموز با نیازهای فرهنگی‌شان چیست برای درک نیازهای فرهنگی دانشآموزان و جایگاه مدرسه در خصوص آن نظریههای مختلفی مرور شد که از بین آنها نظریه بوردیو به عنوان چارچوب تئوریک این تحقیق قرار گرفت بر اساس نظریه بوردیو دانشآموزان با پایگاههای مختلف اقتصادی و اجتماعی وارد مدرسه میشوند و همین پایگاه طبقاتی است که جایگاه فرهنگی دانشآموز را در مدرسه تعیین میکند زیرا فرهنگ حاکم بر مدرسه فرهنگ طبقه متوسط و مسلط جامعه است در چنین شرایطی دانشآموزانی که از سطح طبقاتی پایینی برخوردارند نسبت به فرهنگ مدرسه(اعم از الگوهای زبانی معلمان، نوع برخورد با معلم، مدیر ) و مسلط نیستند و همین عدم توجه به جایگاههای مختلف فرهنگی دانشآموز موجب عقب ماندگی آنها میشود برای بررسی موضوع حاضر از روش پیمایش در دو سطح توصیفی و تبیینی استفاده شد جامعه مورد مطالعه دانشآموزان پسر دبیرستانی منطقه 16 تهران بود و روش نمونه گیری در این تحقیق به صورت خوشهای انتخاب گردید، همچنین تعداد نمونه بر اساس فرمول کوکران 388 نفر تعیین شد ابزار گردآوری دادههای در این تحقیق پرسشنامه بسته بود نتایج تحقیق نشان می دهد که نیازهای عینی فرهنگی دانشآموزان شامل: 1 امکانات ورزشی2 تورهای گردشگری3 کلاس‌های زبان، کامپیوتر4 کتاب‌های مختلف و نیز نمایشگاه در زمینه آثار هنرمندان می باشد همچنین نیازهای ذهنی فرهنگی دانشآموزان شامل موارد زیر است؛ 1-نیاز به مهارت‌های ارتباطی به فرهنگ مدرسه و سیستم آموزشی،2- نیاز به تقویت اعتماد به نفس و خود اثربخشی تحصیلی، 3-نیاز به رفع استرس تحصیلی 4-نیاز به درک آینده و دورنمای تحصیلی بهتري را دارند نتایج فرضیات نیز نشان می‌دهد که بین نیازهای فرهنگی دانشآموزان و هر یک از متغیرهای(نوع مدرسه، پایه تحصیلی، شغل والدین، تحصیلات والدین و به طور کلی پایگاه اقتصادی و اجتماعی دانشآموزان) رابطه معنی‌داری وجود دارد
فهرست عناوین
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1-مقدمه 1
1-2-طرح مسأله 2
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق 5
1-4-اهداف تحقیق: 7
1-5-سؤال تحقیق: 7
1-6-فرضیههای تحقیق: 8
1-7-روش انجام تحقيق: 8
1-8- قلمرو زماني و مكاني تحقيق: 8
1-9- محدوديتهاي تحقيق: 9
1-10- ابزار گردآوري اطلاعات: 10
1-11-تعریف مفاهیم 10
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1-مروری بر تحقیقات انجام شده 12
2-2- مفاهیم مرتبط با موضوع تحقیق 21
2-2-1-فرهنگ 21
2-2-2-برنامهریزی فرهنگی 24
2-2-3-الگوهاي سياستگذاري فرهنگي در ايران 26
2-2-3-1-يكسان سازي فرهنگي 28
2-2-3-2-تكثرگرايي فرهنگي 29
2-2-3-3-وحدت در تكثرفرهنگي 29
2-2-4-نیاز سنجی 31
2-2-4-1-نیاز و نیازسنجی فرهنگی 31
2-2-4-2- سطوح نیاز سنجی 32
2-2-4-3-فرایند نیاز سنجی 32
2-2-4-4-اهداف نیاز سنجی 33
2-2-4-5-انواع نیاز سنجی 33
2-2-4-6-ضرورت و اهمیت نیاز سنجی 34
2-2-4-7-جایگاه نیاز سنجی 35
2-2-4-8-الگوها و مدلهای نیازسنجی 36
مقدمه 37
2-3-1-مبانی مفهومی و نظری نظام آموزش و پرورش 38
2-3-1-1-ديدگاه کارکردگرائی: 38
2-3-1-2-ديدگاه انتقادی 39
نظریه پردازان پارادایم انتقادی آموزش و پرورش 41
2-3-1-2-1-برنشتین: قالبهای زبانی 41
2-3-1-2-2-ایلیچ: برنامه پنهان 42
2-3-1-2-3-بوردیو: بازتولید فرهنگی 43
2-3-2-مروری بر مفاهیم مرتبط با نظام آموزش و پرورش 44
2-3-2-1-معنای فرهنگ مدرسه 44
2-3-2-2-طبقه اجتماعی و آموزش: 46
الف - هزينه تحصيل: 47
ب - انتظارات والدين: 48
پ - زمينه فرهنگی: 48
ت- مشکلات زبانی: 49
ث- نگرش معلمان: 49
ج - آزمون هوش و روشهای تربيتی: 50
برابری فرصتهای آموزشی: 51
2-3-3-مبانی مفهومی و نظری "نیاز" 54
مقدمه 54
2-3-3-1-سلسله مراتب نیازهای مازلو 56
نظريات لين(Lin) 61
2-3-3-2-نظريه هنري ماري 62
2-3-3-3-نظريه کرونباخ 64
2-3-4-کاربرد نظریه سرمایه فرهنگی برای شناخت نیازهای فرهنگی 65
مقدمه 65
2-3-4-1-سرمایه‌ی فرهنگی 66
2-3-4-2-سرمایه‌ي‌ِ فرهنگی از نظر پی‌یر بوردیو 69
2-3-4-3-سرمایه فرهنگی از نظر دی ماجیو 77
2-3-4-4-سرمایه‌فرهنگی از نظر اریکسون 79
2-3-5-چارچوب نظری 83
2-3-6-مدل مفهومی 86
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
|مقدمه 87
3-1-روش تحقيق 87
3-2- سطح مشاهده (واحد تحليل) 88
3-3 جامعه آماري 88
3-4 نمونه آماري 89
3-5 روش نمونهگيري 90
3-6 ابزار اندازهگيري 92
3-7 آزمون مقدماتي پرسشنامه 92
3-8-مقياس‌سازي 93
3-9-شاخص سازي 93
3-10- داده‌آمايي 94
3-11- هم‌جهت سازي گويه‌ها 95
3-12- پردازش داده‌هاي گمشده 95
3-13 تعریف نظری و عملياتي كردن مفاهيم 95
3-14 چگونگي سنجش 102
3-15 روايي و اعتبار 103
3-16-روش‌هاي تجزيه و تحليل دادهها 105
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
مقدمه 106
بخش اول: ويژگيهاي اقتصادي اجتماعي پاسخگويان 106
1-1-4 سن پاسخگويان 107
2-1-4 سطح تحصيلات پاسخگويان 107
3-1-4 رشته تحصيلي پاسخگويان 108
4-1-4 نوع مدرسه پاسخگويان 108
5-1-4 شغل پدر پاسخگويان 109
6-1-4 شغل مادر پاسخگويان 109
7-1-4 تحصیلات پدر پاسخگويان 110
8-1-4 تحصیلات مادر پاسخگويان 111
9-1-4 درآمد تقریبی خانواده دانشآموز 111
10-1-4 مالکیت منزل مسکونی دانشآموز 112
11-1-4 داشتن اتومبیل 112
12-1-4 پایگاه اجتماعی- اقتصادی 113
بخش دوم:یافتههای توصیفی 114
1-2-4 ميزان اهميت و عملکرد فعاليتهاي فرهنگي در بین دانشآموزان 114
2-2-4 ميزان اهميت و عملکرد فعاليتهاي هنری در بین دانشآموزان 115
3-2-4 ميزان اهميت و عملکرد فعاليتهاي تفریحی در بین دانشآموزان 116
4-2-4 ميزان اهميت و عملکرد فعاليتهاي آموزشی در بین دانشآموزان 117
5-2-4 – ارزش بیرونی برای نقش تحصیلی 118
6–2 – 4 – ارزش درونی برای نقش تحصیلی 119
7– 2 – 4 – تسلط به فرهنگ مدرسه 120
8– 2 – 4 – اضطراب در مدرسه 121
9–2 – 4 – مقتضیات نقش تحصیلی 122
بخش سوم:آمار استنباطي 124
3-4-آزمون فرضیات تحقیق 125
فرضيه 1) بين نوع مدرسه دانشآموزان و نیازهای فرهنگی آنها رابطه وجود دارد 125
فرضيه 2) بین سطح تحصیلات دانشآموزان و نیازهای فرهنگی، رابطه وجود دارد 125
فرضيه 3) بين رشته تحصیلی افراد نمونه و نیازهای فرهنگی آنها رابطه وجود دارد 126
فرضيه 4) بين سن دانشآموزان و نیازهای فرهنگی آنها رابطه وجود دارد 127
فرضيه 5) بين پایگاه اقتصادی و اجتماعی دانشآموزان و نیازهای فرهنگی آنها رابطه وجود دارد 127
فرضيه 6) بين شغل والدین دانشآموزان و نیازهای فرهنگی آنها رابطه وجود دارد 128
فرضيه 7) بين تحصیلات والدین دانشآموزان و نیازهای فرهنگی آنها رابطه وجود دارد 128
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادات تحقیق
5-1-مقدمه 130
5-2-نتایج توصیفی 131
5-3- نتایج استنباطی 132
5-4-پیشنهادات تحقیق 133
5-5-پیشنهادات تحقیق برای محققان آتی 134
5-6- پيشنهادهاو راهكارها از نگاه پژوهشگر 135
منابع 137
به همراه جداول و نمودار
