یادگیری خودتنظیمی
خودتنظیمی سازه ای است که در دهه ی 1967 از سوی بندورا مطرح شد. یکی از مفاهیم مورد تاکید نظریه شناختی- اجتماعی بندورا، مفهوم خودسامانی یا خودنظم دهی است. منظور از خودسامانی «تولید و هدایت اندیشه ها، هیجانات و رفتارها توسط خود فرد به منظور رسیدن به هدف است» (سانتروک ، 2004)
بندورا، یادگیری خودتنظیمی را این گونه تعریف می کند: «توانایی شروع کردن و دست کشیدن از فعالیت های مطابق یا مقتضیات موقعیت های اجتماعی، آموزشی و توانایی به تعویق انداختن کارها با هدف دلخواه» خودتنظیمی، نقطه ثقل کارکرد موثر در زمینه های کنترل تکانه، مدیریت زمان و مقابله با فشار روانی است. (زیبازاده، 1386).
بنا بر عقیده زیمرمن(1995) یکی از مهارت های خودتنظیمی مهارت مدیریت و برنامه ریزی زمان است. مدیریت زمان، به معنی مدیریتی است. هم چنین به معنی اختیار گرفتن زمان و کار خویش و اجازه ندادن به اینکه امور و حوادث شما را هدایت کند. (همان منبع).
گرین و آزودو (2007) می گویند: «اگرچه بر سر تعریف نظریه خودسامانی در میان صاحب نظران اختلاف وجود دارد، اما همه ی آنان بر این باورند که یادگیرندگان خود سامانگر فعالند و به کمک نظارت و راهبرد، یادگیری خود را به طور موثر سامان می دهند» (سیف،1388)، پینتریج (1999) یادگیری خود نظم داده شده را به عنوان راهبردهایی که دانش آموزان استفاده می کنند تا شناخت خود را تنظیم کند، تعریف می کند. یادگیری خود نظم داده شده یک فرایند فعال و سازنده است که طی آن یادگیرنده برای خود هدف تعیین می کند و با توجه به اهداف و شرایط موجود در محیط سعی در ارزیابی، تنظیم و کنترل فرایندهای شناختی، انگیزه ای و رفتاری اش می کند.
زیمرمن (1995) یادگیری خود نظم داده شده را به عنوان نوعی از یادگیری که در آن افراد تلاشهای خود را برای فراگیری دانش بدون تکیه به معلم و دیگران شخصا شروع کرد، و جهت می بخشند، توصیف می کند. و در تعریف دیگری (زیمرمن، 1998) یادگیری خود تنظیم شده عبارت است از فرایندی که دانش آموزان را وادار به درگیری خلاقانه در تلاشهای فکری، رفتاری و شناختی می کند تا بتوانند به اهداف مهم و باارزش آموزش تحقق بخشند. این تعریف حاکی از این است که:
1- اهداف، دانش آموزان را در جهت سازگاری هدایت می کند.
2- آن ها، احساسات، افکار و اعمالی را در جهت رسیدن به این اهداف شکل می دهند.
3- آن ها به طور منظمی در جهت رسیدن به این اهداف تلاش می کنند.
البته زیمرمن هر فعالیتی را که دانش آموزان در جهت رسیدن به هدف انجام می دهند خواه خودانگیخته باشد یا نه، به عنوان یک راهبرد خودتنظیمی می شناسد (جعفری، 1388).
انواع خودتنظیمی
زیمرمن و ماتینز، (2002) بین چند نوع خود تنظیمی در حیطه ی تحصیلی تفاوت قائل شده اند که این انواع خودتنظیمی براساس میزان درونی شدن آن ها تقسیم بندی شده است.
2-2-2-1- نظم دهی بیرونی:
در پایین ترین سطح پیوستار درونی سازی قرار دارد در این حالت، شخص منحصراً براساس وقایع بیرونی مورد انتظار، دست به انجام عمل می زند یا از انجام یک رفتار بازداری می کند.
2-2-2-2- نظم دهی درون فکنی شده:
در این سطح، شخص خود را با تائید یا عدم تائید خود، نظم می بخشد. دانش آموز درون فکنی کرده، تکلیف خود را انجام خواهد داد و در صورت عدم انجام آن احساس گناه خواهد کرد. بندورا در بررسی یادگیری خودتنظیمی، دانش آموزان را به عنوان شرکت کننده ای فعال از نظر فراشناختی، انگیزشی و رفتاری در فرایند یادگیری می داند. از نظر فراشناختی فراگیران خود تنظیم افرادی هستند که روحیه ی طراحی سازماندهی، خودآموزی و خودارزیابی دارند. از نظر انگیزش فراگیران خود تنظیم در تمام مراحل مختلف یادگیری خود را افرادی لایق، خودکار آمد و مستقل می یابند. از نظر رفتاری فراگیران خود تنظیم، محیط هایی را انتخاب می کنند که یادگیری را افزایش دهد. (فتاحی، 1389).
فرایندهای خودتنظیمی
متخصصان روان شناسی، یادگیری خود تنظیمی را در برگیرنده، چندین فرایند می دانند. عمده ترین این فرایندها از سوی روان شناسانی چون بندورا، زیمرمن و همکاران آن ها مطرح شد.
بندورا یادگیری خود تنظیمی را علیت متقابل بین سه فرایند تاثیرگذار، محیطی، رفتاری و شخصی فرض می کند. (امینی، 1387).
بر طبق نظر نظریه پردازان شناختی – اجتماعی، یادگیری خودتنظیمی تنها با فرایندهای شخصی سنجیده نمی شود بلکه این فرایند با رویدادهای محیطی و رفتاری به شیوه متقابل تأثیر می پذیرند. این نظریه، یادگیری را از عملکرد متمایز می کند، زیرا افراد، بسیاری از رفتارها را یاد می گیرند. ولی در زمان یادگیری آن را نشان نمی دهند. اگر چه یادگیری همراه با عمل رخ می دهد، اما دامنه یادگیری انسان به وسیله ظرفیت یادگیری جانشینی که از طریق آن افراد با تاثیرات الگوبرداری شده مواجه می شوند، اما رفتارهای الگوبرداری شده را انجام نمی دهند به طور گسترده ای افزایش می یابد (پینتریج و شانک، 2002).
پیشینه تحقیق
اکبری پوررنگ و امین یزدی (1388) در پژوهشی تحت عنوان «باورهای خودکارآمدی و اضطراب امتحان در دانشجویان دانشگاه های آزاد» به این نتیجه رسیدند که میان خودکارآمدی و اضطراب امتحان رابطه معنی داری وجود دارد.
البرزی و سیف (1381) در پژوهشی تحت عنوان رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای خودتنظیمی با پیشرفت تحصیلی در گروهی از دانشجویان علوم انسانی در درس آمار پرداختند. نتایج بدست آمده حاکی از رابطه معنی دار بین متغیرها می باشد.
امین پور، خلیل زاده و محمد نژاد (1389) در پژوهشی تحت عنوان بررسی رابطه بین خودکارآمدی ریاضی، سبک و اسناد و اضطراب امتحان بر پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان سال اول دبیرستان به این نتیجه رسیدند که بین خودکارآمدی ریاضی و پیشرفت تحصیلی ریاضی رابطه مثبت و بین اضطراب امتحان و پیشرفت ریاضی رابطه منفی وجود دارد.
نتایج یافته های امینی (1387) نشان داد که بین راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد و همه مولفه های یادگیری خودتنظیمی توانایی پیش بینی پیشرفت تحصیلی را دارند.
ایران نژاد و ویسنلر (2008) در پژوهشی، ارتباط بین خودتنظیمی، باورهای انگیزشی و خلاقیت را در دانشجویان بررسی کردند. یافته های پژوهش نشان داد که اگر چه متغیرهای جمعیت شناسی از جمله سن، جنسیت، سطح تحصیلات پدر و مادر،... پیشگوی های خوبی برای خودتنظیمی و خلاقیت نیستند، اما همبستگی مثبتی بین انگیزش فرد، خودتنظیمی و خلاقیت وجود دارد.
یادگیری خودتنظیمی (خود نظم داده شده)
2-2-2- انواع خودتنظیمی
2-2-2-1- نظم دهی بیرونی:
2-2-2-2- نظم دهی درون فکنی شده:
2-2-3- فرایندهای خودتنظیمی
2-2-4- مدل های یادگیری خودتنظیمی:
2-2-4-1- مدل پینتریج (1990)
2-2-4-2- مدل زیمرمن (1986)
2-2-4-3- مدل وین و هدوین (1998)
2-2-4-4- مدل بوکارتز:
2-2-4-5- مقایسه مدل ها
2-2-5- راهبردهای یادگیری خودتنظیمی:
2-2-6- نظریه های یادگیری خودتنظیم:
2-2-6-1- نظریه کنشگر
2-2-6-2- نظریه پدیدار شناختی
2-2-6-3- نظریه شناختی - اجتماعی زیمرمن
2-2-6-4- نظریه بندورا
2-2-6-5-نظریه ویگوتسکی
2-2-6-6- نظریه پردازش اطلاعات(ساختارگرایی)
2-2-6-7- نظریه کارون و شیر
پیشینه پژوهش
پژوهش های انجام شده در خارج از کشور
2-3-2- پژوهش های انجام شده در داخل کشور
منابع فارسی
منابع لاتین
توضیحات: پرداخت توسط همه کارتهای عضو شتاب در درگاه بانک پاسارگاد امکان پذیر است. شما پس از خرید (مبانی نظری و پیشینه نظری پژوهش یادگیری خودتنظیمی(فصل دوم)) سریعآ لینک دانلود در اختیارتان قرار می گیرد و می توانید آن را دانلود کنید.
نکته: شما می توانید هرگونه سوال را با مسئول پژوهش نگین فایل در میان بگذارید.
